2- قرآن همگان را به تعقل و تفكّر بيشتر در همه مسائل دعوت مىكند.
3- قرآن به ابعاد گوناگون روح آدمى، توجه خاصى كرده و روى هريك از آنها تأكيد
مىكند.
4- قرآن فعاليتهاى روح را در زمينه ادراك واقعيات با تعبيرات مختلفى ذكر كرده
و روى هريك در جاى خود تكيه مىكند.
ولى با اين حال قرآن موانع متعددى براى ادراك صحيح عقلى بر شمرده كه در بحث «موانع معرفت» به خواست خدا مطرح
خواهد شد.
***
توضيحات:
1- ادراكات عقلى از ديدگاه فلسفه.
با اينكه ادراكات عقلى از نظر غالب فلاسفه به عنوان يك منبع مهم معرفت شناخته
شده، «فلاسفه حسى» چنانكه قبلًا نيز اشاره كرديم با اين امر به مخالفت برخاسته، و
ادراكات عقلى را به كلى از درجه اعتبار ساقط دانسته، و راه شناخت واقعيتها را
منحصر به تجربههاى حسى مىدانند.
بيشترين بهانه آنها در اين زمينه چند امر است:
1- اختلاف ميان فلاسفه در مسائل عقلى با اينكه هر كدام براى اثبات عقيده خود
دلايلى ظاهراً منطقى ذكر مىكنند.
2- وقوع خطا در اعتقادات بسيارى از دانشمندان به گونهاى كه در موارد فراوانى
خودشان اعتراف به اشتباه خود نموده، و در مقام اصلاح بر آمدهاند.
3- اين موضوع را نيز بايد بر دو امر سابق اضافه كرد كه جهش و پيشرفت سريعى كه
در علوم طبيعى در قرون اخير رخ داده و بسيارى از رازهاى جهان طبيعت از طريق تجربههاى
حسى گشوده شده، اين فكر را تقويت كرده كه تنها مىتوان بر همين منبع حسّ تكيه كرد،
و بر هر چه غير آن است بايد قلم بطلان