نام کتاب : انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 224
هنگام خشم مرتكب مىشود فراوان است، از جمله توهين و آزار مؤمن، آلودگى زبان
به انواع گناهان است. همچنين گاه انسان به گناهانى دست مىزند كه نمىتوان آن را
كنترل كرد، يا از سر خشم كارى مىكند كه در تمام مدّت عمرش نمىتواند آن را جبران
كند. ازاينرو بيشتر تصميماتى كه در حال عصبانيّت گرفته مىشود پشيمانى به همراه
دارد. پس بايد انسان به خودش توصيه كند كه بعداً تصميم مىگيرم، زيرا در آن حالت
فكر انسان معتدل نيست و درست كار نمىكند و قدرت تشخيص مصالح و مفاسد را ندارد.
ازاينرو بزرگان گفتهاند در حال عصبانيّت و خشم نه تصميم، نه دستور و نه تنبيه.
به عبارت ديگر در چنين حالى هيچ عمل مهمّى انجام ندهيد و فقط خود را كنترل كنيد.
البتّه كنترل كردن خود در حال عصبانيّت كار دشوارى است و از جمله چيزهايى كه در
كنترل اين كار مؤثّر است ايجاد عوامل انصراف است. فىالمثل از آن محل دور شود، يا
اگر در منزل عصبانى شده است بيرون برود. حتّى گفتهاند اگر انسان ايستاده است
بنشيند، يا نشسته است برخيزد و يا كمى آب بياشامد. خلاصه در هر صورت تغيير حالت
بدهد، حتّى اگر تغيير مختصرى در حال خودش بدهد مؤثّر است. مثلًا به صورتش آب بزند
يا سورهاى از قرآن تلاوت كند تا وضع و مسير را تغيير دهد.
برخى اوقات انسان بهاندازهاى خشمگين مىشود كه براى فرو نشاندن آن چارهاى
جز مشت كوبيدن به ديوار ندارد تا عقدههايش خالى شود و در نتيجه غضبش فرو بنشيند.
خشم شعلهاى از آتشهاى شيطان و مهمترين ابزار ابليس است. بايد توجّه داشت كه
خشم انسان را از حال طبيعى خارج مىكند. كسانى را ديدهايم كه در حالت عادى انسانهاى
خوب و طبيعىاند، ولى هنگام عصبانيّت همه چيز را به سوى مقابل پرتاب مىكنند، چون
در آن حالت عوارض بسيارى در انسان ديده مىشود و مشكل اين است كه انسان در آن حالت
عذر شرعى ندارد كه بگويد در حال خشم بودم، زيرا بيشتر قتلهايى كه رخ داده در حال
عصبانيّت بوده است،
نام کتاب : انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 224