اباطيل و اساطير و مطالب غير واقعى است.

تلاوتى است توأم با حق، و عين واقعيت. و در سوره‌ «روم» ممكن است دو معنا داشته باشد: يكى توأم بودن آفرينش با حق و قانون و نظم؛ و ديگر اين كه: هدف آفرينش هدف حقى بوده است و البته اين دو تفسير با هم منافات ندارند. در صورت اول‌ «باء» در «بِالْحَقِّ» براى مصاحبت است، و در صورت دوم به معناى‌ «لام». [1]

[بالِغة:]

«فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ»

از اين كه‌ «بالِغة» به معناى‌ «رسا» است روشن مى‌شود كه دلائل خداوند براى بشر از طريق عقل و نقل و به وسيله دانش و خرد، و همچنين فرستادن پيامبران، از هر نظر، روشن و رساست؛ به طورى كه جاى هيچ‌گونه ترديد براى افراد باقى نماند. به همين دليل، خدا پيامبران را از هر گونه خطا و اشتباه معصوم قرار داده تا هر گونه ترديد و دودلى را از دعوت آنان دور سازد. [2]

[بْاءَ:]

«بآؤُ بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ»

«بْاءَ» از مادّه‌ «بَواء» به معناى مراجعت و منزل گرفتن آمده است، ولى ريشه آن به معناى صاف و مسطح كردن يك محل و مكان است؛ و از آنجا كه انسان به هنگام منزل گرفتن محل خود را صاف و مسطح مى‌كند اين كلمه به اين معنا آمده است، همچنين چون انسان به منزلگاه خويش مراجعت مى‌كند به معناى بازگشت نيز آمده است و در آيه اشاره به اين است كه آنها مشمول غضب مستمر و مداوم پروردگار مى‌شوند؛ گويى در خشم و غضب پروردگار منزل گرفته‌اند. در سوره‌ «آل عمران» كنايه از استحقاق پيدا كردن است، يعنى قوم يهود بر اثر خلافكارى خود، مستحق مجازات الهى شدند و خشم پروردگار را همچون منزل و مكانى براى خود انتخاب كردند. [3]

[بأس:]

«فيهِ بَأْسٌ شَديدٌ»

«بأس» در لغت به معناى «شدت و قوت و قدرت» است و به مبارزه و جنگ نيز بأس گفته مى‌شود؛ و لذا بعضى از مفسران آن را به معناى وسائل جنگى اعم از دفاعى و تهاجمى تفسير كرده‌اند. در روايتى از اميرمؤمنان على عليه السلام نقل شده كه در تفسير اين آيه فرمود: يَعنِى السِّلاحَ وَ غَيْرَ ذلِكَ‌ «منظور اسلحه و غير آن است». روشن است اين، از قبيل بيان مصداق است. [4]

[1]. قصص، آيه 3 (ج 16، ص 22)؛ روم، آيه 8 (ج 16، ص 393)

[2]. انعام، آيه 149 (ج 6، ص 38)

[3]. آل عمران، آيه 112 (ج 3، ص 77)؛ انفال، آيه 16 (ج 7، ص 145)

[4]. حديد، آيه 25 (ج 23، ص 386)