است بسيار طولانى به عنوان «روز قيامت» شمرده شده است.

از پاره‌اى از آيات قرآن استفاده مى‌شود كه روز رستاخيز و محاسبه اعمال مردم، پنجاه هزار سال طول مى‌كشد.

ب- در متن كتب لغت نيز مى‌خوانيم كه «يوم» گاهى به مقدار زمان ميان طلوع و غروب آفتاب گفته مى‌شود و گاهى به مدتى از زمان، هر مقدار بوده باشد.

ج- در روايات و سخنان پيشوايان دينى نيز كلمه «يوم» به معناى دوران بسيار آمده است، امير مؤمنان على عليه السلام در «نهج البلاغه» مى‌فرمايد: الدَّهْرُ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ‌ «دنيا براى تو دو روز است، روزى به سود تو است و روزى به زيان تو».

در تفسير «برهان» ذيل همين آيه از تفسير «على بن ابراهيم» نيز مى‌خوانيم كه امام فرمود: فِى سِتَّةِ أَيَّامٍ يَعْنِى فِى سِتَّةِ أَوْقاتٍ‌ «شش روز، يعنى شش وقت و دوران».

د- در گفتگوهاى روزمره و اشعار شعرا در زبان‌هاى مختلف كلمه «يوم» و معادل آن نيز، به معناى دوران زياد ديده مى‌شود، مثلًا مى‌گوئيم: كره زمين يك روز گداخته و سوزان بود و روز ديگر سرد شد و آثار حيات در آن آشكار گرديد، در حالى كه دوران گداختگى زمين به ميلياردها سال بالغ مى‌شود.

يا اين كه مى‌گوئيم: يك روز «بنى‌اميّه» خلافت اسلام را غصب كردند، و روز ديگر «بنى‌عباس»، در حالى كه دوران خلافت هر يك بر ده‌ها سال بالغ مى‌گردد.

شعر ظريف و پر معنايى از «كليم كاشانى» داريم كه شاهد روشنى براى بحث ما است آنجا كه مى‌گويد:

[يوم التلاق:]

«لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلاقِ»

«تلاق» از مادّه‌ «لِقاء» است و «يوم التلاق» از نام‌هاى قيامت است. [2]

[يوم التّناد:]

«عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ»

«تناد» از مادّه‌ «نِدّ» است و مشهور و معروف در ميان مفسران، اين است كه‌ «يوم التّناد» از اسامى قيامت است، و هر يك براى نام‌گذارى قيامت به اين نام توجيهى ذكر كرده، كه با هم شباهت زيادى دارند. [3]

[1]. اعراف، آيه 54 (ج 6، ص 248).

[2]. غافر، آيه 15 (ج 20، ص 71)

[3]. غافر، آيه 32 (ج 20، ص 109)