نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 566
«محل آماده شده و گسترده» (براى
استراحت و خواب) آمده است. [1]
[مُهطِعين:]
«مُهْطِعينَ
مُقْنِعِي»
«مُهطِعين» از مادّه «اهطاع» به معناى گردن كشيدن است، بعضى آن را به معناى سرعت گرفتن و بعضى به معناى
نگاه كردن با ذلت و خشوع دانستهاند، ولى با توجّه به جملههاى ديگر آيه، همان
معناى اوّل مناسبتر به نظر مىرسد.
چرا كه وقتى انسان صداى وحشتناكى را مىشنود، فوراً گردن مىكشد، و به مبدأ
صدا متوجّه مىشود، البته مانعى ندارد كه همه اينها با هم در مفهوم آيه جمع باشد،
به اين ترتيب كه آنها با شنيدن صداى دعوتكننده الهى، به سوى او گردن مىكشند، سپس
خيره نگاه مىكنند، و بعد با سرعت به سوى او مىروند، و در دادگاه الهى حاضر
مىشوند. [2]
[مُهْل:]
«بِمآءٍ
كَالْمُهْلِ يَشْوِي»
«مُهْل» (بر وزن قفل) به گفته بسيارى از مفسران و ارباب لغت، فلز مذاب و گداخته است،
و به گفته بعضى ديگر همچون «راغب» در «مفردات»، به معناى «تفاله و دُردىّ تهنشين شده روغن»
است، كه چيزى است بسيار نامطلوب، ولى معناى اول مناسبتر به نظر مىرسد. [3]
[مُهَيْمِن:]
«وَ مُهَيْمِناً
عَلَيْهِ»
«مُهَيْمِن» در اصل، به معناى چيزى است كه حافظ، شاهد، مراقب، امين و نگاهدارىكننده چيزى
بوده باشد، و از آنجا كه قرآن در حفظ و نگهدارى اصول كتابهاى آسمانىِ پيشين،
مراقبت كامل دارد و آنها را تكميل مىكند، لفظ «مُهَيْمِن» را بر آن اطلاق كرده است.
اما در اصلِ اين واژه، دو قول در ميان مفسران و ارباب لغت وجود دارد، بعضى آن
را از مادّه «هيمن» مىدانند كه به معناى «مراقبت و حفظ و نگاهدارى» است، و بعضى آن را از مادّه «ايمان» مىدانند كه
همزه آن تبديل به «ها» شده است به معناى آرامش بخشيدن، اين واژه دو بار در قرآن
مجيد، يك بار درباره خود قرآن در سوره
«مائده» و يك بار در توصيف خداوند در سوره «حشر»، به كار رفته و
در هر دو مورد مناسب همان معناى اول است (لسان العرب، تفسير فخر رازى و روح
المعانى).