[مُخْبِتِين:]

«وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتينَ»

«مُخْبِتِين» از مادّه‌ «اخبات» از ريشه‌ «خبت» (بر وزن ثبت) گرفته شده كه به معناى زمين صاف و وسيع است كه انسان به راحتى در آن گام بر مى‌دارد، بعداً اين ماده به معناى اطمينان و خضوع آمده؛ چرا كه راه رفتن در چنين زمينى توأم با اطمينان است و زير پاى راهروان خاضع و تسليم!

«مخبتين» به معناى متواضعان است كه خداوند آنها را به عنوان كسانى كه به هنگام ياد خدا، دل‌هايشان ترسان مى‌شود و در برابر مصائب، صابر و شكيبا و برپادارنده نماز، و انفاق كننده از همه مواهب هستند، تفسير مى‌نمايد. [1]

[مُخْتال:]

«كَانَ مُخْتالًا فَخُوراً»

«مُخْتال» از مادّه‌ «خيال» به معناى كسى است كه با يك سلسله‌ «تخيلات» خود را بزرگ مى‌پندارد. و اگر مى‌بينيم به اسب «خيل» گفته مى‌شود نيز، به خاطر آن است كه هنگام راه رفتن شبيه متكبران گام بر مى‌دارد و به معناى «متكبر» نيز آمده، زيرا تكبر، از خيال فضيلت، و پندار برترى بر ديگران، پيدا مى‌شود. [2]

[مخذول:]

«مَذْمُوماً مَّخْذُولًا»

«مخذول» از مادّه‌ «خُذلان» يعنى بدون يار و ياور خواهند شد. [3]

[مخضود:]

«في‌ سِدْرٍ مَّخْضُودٍ»

«مخضود» از مادّه‌ «خضد» (بر وزن مجد) به معناى بريدن و گرفتن خار است. [4]

[مُخَلَّدُون:]

«وِلْدانٌ مُّخَلَّدُونَ»

تعبير به‌ «مُخَلَّدُون» از مادّه‌ «خُلود» با اين كه همه اهل بهشت «مخلّد» و جاودانى هستند، اشاره به جاودانگى، نشاط جوانى، و طراوت و زيبايى آنها است. [5]

[مخلص:]

«عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ»

«مُخْلِص» از مادّه‌ «إِخلاص» (به كسر لام) بيشتر در مواردى به كار رفته كه انسان در مراحل خودسازى است، و هنوز به تكامل لازم نرسيده است، ولى «مُخْلَص» (به فتح‌

[1]. حجّ، آيات 34، 41 (ج 14، ص 117 و 136)

[2]. نساء، آيه 36 (ج 3، ص 486)؛ لقمان، آيه 18 (ج 17، ص 65)؛ حديد، آيه 23 (ج 23، ص 379)

[3]. اسراء، آيه 22 (ج 12، ص 90)

[4]. واقعه، آيه 28 (ج 23، ص 230)

[5]. واقعه، آيه 17 (ج 23، ص 222)