«مُحَرَّراً» از مادّه‌ «تحرير» گرفته شده كه به معناى آزاد ساختن است. و در اصطلاح آن زمان به فرزندانى گفته مى‌شد كه به خدمت معبد و خانه خدا در مى‌آمدند، تا نظافت و ساير خدمات را بر عهده گيرند و به هنگام فراغت مشغول عبادت پروردگار شوند. از آنجا كه آنها از هر گونه خدمت به پدر و مادر آزاد بودند، به آنها «مُحَرَّر» گفته مى‌شد، و يا از اين جهت كه خالص از هر گونه تلاش و كوشش دنيوى بوده‌اند، به آنها «مُحَرَّر» مى‌گفتند. [1]

[محروم:]

«لِلسَّآئِلِ وَ الْمَحْرُومِ»

«محروم» از مادّه‌ «حَرام» است و تفاوت ميان‌ «سائل» و «محروم» اين است: «سائل» كسى است كه حاجت خود را مى‌گويد و تقاضا مى‌كند، و «محروم» كسى است كه شرم و حيا مانع تقاضاى او است.

در حديثى از امام صادق عليه السلام آمده است:

«محروم كسى است كه زحمت در كسب و كار مى‌كشد، ولى زندگى او پيچيده شده است». اين حديث نيز مناسب تفسيرى است كه ذكر شده؛ زيرا چنين اشخاصى كمتر روى سؤال دارند. [2]

[مُحْسِن:]

«ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ»

«مُحْسِن» از مادّه‌ «إِحسان» در اينجا به معناى مؤمن و مطيع فرمان خدا است، و چه احسان و نيكوكارى از اين برتر تصور مى‌شود؟ [3]

[محسنين:]

«محسنين» از مادّه‌ «إِحسان» به معناى نيكوكاران است كه خداوند آنها را به عنوان كسانى كه ايمان آورده‌اند، خيانت و كفران نمى‌كنند، معرفى مى‌نمايد. [4]

[مَحْسُور:]

«مَلُوماً مَحْسُوراً»

«مَحْسُور» از مادّه‌ «حسر» (بر وزن قصر) در اصل، معناى كنار زدن لباس و برهنه ساختن قسمت زير آن است، به همين جهت‌ «حاسر» به جنگجوئى مى‌گويند كه زره در تن و كلاه‌خود بر سر نداشته باشد. به حيواناتى كه بر اثر كثرت راه رفتن خسته و وامانده مى‌شوند، كلمه‌ «حسير» و «حاسر» اطلاق شده است، گويى تمام گوشت تن آنها يا قدرت و نيرويشان كنار مى‌رود و برهنه مى‌شوند. بعداً اين مفهوم، توسعه يافته، به هر شخص خسته و وامانده كه از رسيدن به مقصد عاجز است «محسور»، «حسير» يا «حاسر» گفته مى‌شود.

«حسرت» به معناى غم و اندوه نيز از همين ماده گرفته شده؛ چرا كه اين حالت، معمولًا

[1]. آل عمران، آيه 35 (ج 2، ص 610)

[2]. معارج، آيه 25 (ج 25، ص 41)

[3]. صافات، آيه 113 (ج 19، ص 148)

[4]. حجّ، آيه 41 (ج 14، ص 136)