باز مى‌دارد «اصر» گفته مى‌شود. به همين مناسبت، اين واژه به پيمان مؤكد، اطلاق شده است؛ زيرا شكستن آن انسان را از ثواب و خيرات، محروم و ممنوع مى‌سازد؛ و اگر عهد و پيمان و يا مجازات و كيفر را «إِصْر» مى‌گويند به خاطر محدوديت‌هايى است كه براى انسان ايجاد مى‌كند. [1]

[إصْطَفى‌:]

«أِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‌»

«اصْطَفى‌» از مادّه‌ «صَفْو» (بر وزن عفو) به معناى خالص شدن چيزى است و «صَفْوَة» به معناى خالص هر چيزى است. سنگ صاف را در لغت عرب از اين نظر «صفا» مى‌گويند كه داراى خلوص و پاكى است؛ بنابراين، «اصْطِفاء» به معناى انتخاب كردن قسمت خالص چيزى است. [2]

[إِصْطِنَاع:]

«وَ اصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي»

«إِصْطِنَاع» از مادّه‌ «صنع» به معناى‌ «اصرار و اقدام مؤكد براى اصلاح چيزى است»؛ (آن گونه كه راغب در مفردات گفته است:

يعنى تو را از هر نظر اصلاح كردم، گويى براى خودم مى‌خواهم. و اين محبت‌آميزترين سخنى است كه خداوند در حق اين پيامبر بزرگ فرموده و به گفته بعضى شبيه سخنى است كه حكماء گفته‌اند: إِنَّ اللَّهَ تَعالى‌ إِذا أَحَبَّ عَبْداً تَفَقَّدَهُ كَمَا يَتَفَقَّدُ الصَّدِيْقُ صَدِيْقَهُ: «خداوند هنگامى كه بنده‌اى را دوست دارد، آن چنان از او تفقد مى‌كند كه دوست مهربان نسبت به دوستش». [3]

[إِصغاء:]

«فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا»

«صغت» از مادّه‌ «صغو» (بر وزن عفو) به معناى متمايل شدن به چيزى است. و منظور از «صغت قلوبكما» در آيه مورد بحث، انحراف دل‌هاى آنها از حق به سوى باطل است. واژه‌ «اصغاء»، به معناى گوش فرا دادن به سخن ديگرى آمده است. [4]

[أَصْفاد:]

«يَوْمَئِذٍ مُّقَرَّنِينَ فِى الْأَصْفادِ»

«أَصْفاد» جمع‌ «صَفَد» (بر وزن نمد) و «صفاد» (بر وزن معاد) در اصل به معناى غل مى‌باشد. بعضى گفته‌اند به خصوص آن‌ «غل و زنجيرى» را گويند كه دست و گردن را به هم مى‌بندد؛ يعنى به معناى قيد و بند آمده است. (مانند دستبندها و پابندهايى كه بر زندانيان مى‌گذارند). بعضى از جمله‌ «مُقَرَّنِينَ فِي الأَصْفادِ» «غل جامعه» را

[1]. بقره، آيه 286 (ج 2، ص 469)؛ آل‌عمران، آيه 81 (ج 2، ص 740)؛ اعراف، آيه 157 (ج 6، ص 470)

[2]. آل عمران، آيه 33 (ج 2، ص 602)

[3]. طه، آيه 41 (ج 13، ص 230)

[4]. تحريم، آيه 4 (ج 24، ص 289)