است: «چشم از آنها برمگير تا به ديگران نگاه كنى». [1]

[لاتَعْزِمُوا:]

«وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ»

«لا تَعْزِمُوا» از مادّه‌ «عزم» به معناى قصد است و هنگامى كه مى‌فرمايد: «وَ لاتَعْزِمُوا عُقدَةَ النِّكَاحِ»، در واقع نهى از انجام عقد ازدواج به صورت مؤكد است، يعنى حتى نيت چنين كارى را در زمان عدّه نكنيد. [2]

[لاتَغْلُوا:]

«لا تَغْلُوا في‌ دينِكُم»

«لاتَغْلُوا» از مادّه‌ «غلوّ» به معناى تجاوز از حدّ است، منتها هنگامى كه تجاوز در مورد مقام و منزلت كسى باشد «غلو» گفته مى‌شود، اگر در نرخ و قيمت باشد «غلاء» گفته مى‌شود و اگر در مورد تير باشد «غَلْو» (بر وزن دلو) مى‌گويند و اين كه به جوشش، «غليان» گفته مى‌شود و به حيوانى كه فوق‌العاده سركش است‌ «غلواء» مى‌گويند؛ همه، از همين ماده است.

بعضى معتقدند: «غلوّ» هم در طرف افراط گفته مى‌شود، هم در تفريط در حالى كه بعضى ديگر آن را منحصر به طرف افراط مى‌دانند ونقطه مقابل آن را تقصير مى‌گويند. [3]

[لاتَقْفُ:]

«وَ لا تَقْفُ مَا لَيْسَ»

«لاتَقْفُ» از مادّه‌ «قَفْو» (بر وزن عفو) به معناى دنباله‌روى از چيزى است، و مى‌دانيم دنباله روى از غير علم، مفهوم وسيعى دارد كه همه نوع آن را شامل مى‌شود. [4]

[لاتَقْنَطُوا:]

«لا تَقْنَطُوا مِنْ رَّحْمَةِ»

تعبير به‌ «لاتَقْنَطُوا» (مأيوس نشويد) با توجّه به اين كه: «قنوط» در اصل به معناى مأيوس شدن از خير است، به تنهايى دليل بر اين است كه گنهكاران نبايد از «لطف الهى» نوميد گردند. [5]

[لاتَمْنُنْ:]

«وَ لا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ»

«لا تَمْنُنْ» از مادّه‌ «منّت» در اين گونه موارد به معناى سخن و گفتارى است كه بيانگر اهميت نعمتى است كه انسان به ديگرى داده است، و از اينجا رابطه آن با مسأله «استكثار» (طلب فزونى) روشن مى‌شود؛ چرا كه اگر انسان خدمتش را ناچيز بشمرد انتظار پاداشى ندارد، چه رسد به اين كه فزونى بطلبد، و به اين ترتيب، منت گذاردن هميشه سرچشمه‌ «استكثار» است، عملى كه ارزش نعمت را به كلّى از بين مى‌برد. [6]

[1]. كهف، آيه 28 (ج 12، ص 456)

[2]. بقره، آيه 235 (ج 2، ص 233)

[3]. مائده، آيه 77 (ج 5، ص 57)

[4]. اسراء، آيه 36 (ج 12، ص 136)

[5]. زمر، آيه 53 (ج 19، ص 521)

[6]. مدثّر، آيه 6 (ج 25، ص 219)