معناى وصفى دارد، و دومى معناى مصدرى، و به معناى ميوه‌هاى چيده شده، يا چيدن ميوه است. [1]

[قعود:]

«قِياماً وَ قُعُوداً»

«قعود» هم به معناى «نشستن» و هم به معناى «نشستگان» آمده است و در سوره‌ «نساء» هر دو معنا احتمال دارد. [2]

[قَعِيد:]

«وَ عَنِ الشِّمَالِ قَعيدٌ»

«قَعِيد» از مادّه‌ «قعود» به معناى نشسته است و در اينجا منظور ملازم و مراقب است، و به تعبير ديگر، مفهوم آيه اين نيست كه اين دو فرشته در سمت راست و چپ انسان، نشسته‌اند؛ زيرا انسان گاه نشسته است و گاه در حال راه رفتن، بلكه اين تعبير، كنايه از آن است كه اين دو همواره با انسانند، و مترصد اعمال او مى‌باشند. اين احتمال داده شده كه اين دو فرشته، يكى در سمت راست وديگرى در سمت چپ انسان نشسته و مراقبند. [3]

[قِفُوهُمْ:]

«وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَّسْؤُلُونَ»

«قِفُوهُمْ» از مادّه‌ «وقف» گاه، به معناى متعدى استعمال مى‌شود (نگه داشتن و حبس كردن) و گاه به معناى لازم (توقف كردن و ايستادن)، مصدر اولى «وقف» است و مصدر دومى «وقوف». [4]

[قَفَّينَا:]

«ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلى‌ آثارِهِم»

«قَفَّينَا» از مادّه‌ «قفا» به معناى پشت است، و «قافيه» را از اين رو قافيه مى‌گويند كه قسمت‌هاى آخر شعر «مشابه يكديگر و پشت سر هم» قرار مى‌گيرد، و در جمله فوق، منظور اين است كه: پيامبران با آهنگى يكسان و يكنواخت، و اهدافى هماهنگ، يكى بعد از ديگرى، قدم به عرصه وجود گذاشتند، و تعليمات يكديگر را تأييد و تكميل كردند، و در حقيقت اين تعبير، اشاره زيبايى به «توحيد نبوت» است. [5]

[قَلائِد:]

«وَ لَا الْهَدْيَ وَ لَا الْقَلائِدَ»

«قَلائِد» از مادّه‌ «قَلْد» جمع‌ «قلاده» به معناى چيزى است كه به گردن انسان يا حيوانى مى‌اندازند و در اينجا منظور چهارپايانى است كه براى قربانى در مراسم حج آنها را نشان مى‌گذارند، بنابراين‌ «قَلائِد» به معناى قربانى‌هاى نشان‌دار در مراسم حج و عمره است. [6]

[1]. حاقّه، آيه 23 (ج 24، ص 459)؛ انسان، آيه 14 (ج 25، ص 365)

[2]. نساء، آيه 103 (ج 4، صفحات 137، 138)؛ اسراء، آيه 22 (ج 12، ص 89)

[3]. ق، آيه 17 (ج 22، ص 256)

[4]. صافات، آيه 24 (ج 19، ص 48)

[5]. حديد، آيه 27 (ج 23، ص 393)

[6]. مائده، آيات 2، 97 (ج 4، ص 325؛ ج 5، ص 116)