«ابوالفتوح رازى» بر اين معانى اضافه مى‌كند: «قضاء» به معناى «اخبار و اعلام» مانند: وَ قَضَيْنَا إِلى‌ بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ:

«ما به بنى اسرائيل در تورات اعلام نموديم».

و بر اين مى‌توان اضافه كرد كه «قضاء» به معناى «مرگ» مانند: فَوَكَزَهُ مُوسى‌ فَقَضى‌ عَلَيْهِ: «موسى‌ ضربه‌اى بر او زد و او جان داد» نيز است.

حتى بعضى از مفسران معانى‌ «قضاء» را بالغ بر سيزده معنا در قرآن مجيد دانسته‌اند.

ولى اينها را نمى‌توان معانى متعددى براى كلمه «قضاء» دانست، زيرا همه آنها جامعى دارند كه در آن جمع‌اند، و در حقيقت غالب معانى كه در بالا ذكر شد، از قبيل «اشتباه مصداق به مفهوم» است، چه اين كه هر يك از اينها مصداقى است، براى آن معناى كلّى و جامع يعنى‌ «پايان دادن و جدا ساختن».

فى المثل، شخص قاضى با حكم خود به دعوا خاتمه مى‌دهد، آفريدگار با آفرينش خود به خلقت چيزى پايان مى‌دهد، خبر دهنده با اخبارش به بيان چيزى پايان مى‌دهد، تعهّدكننده وفرمان‌دهنده با تعهّد و فرمانشان مسأله‌اى را خاتمه يافته تلقّى مى‌كنند، به گونه‌اى كه بازگشت در آن ممكن نيست.

ولى نمى‌توان انكار كرد كه در بعضى از اين مصداق‌ها آن قدر اين لفظ به كار رفته است كه به صورت معناى جديدى درآمده است، از جمله‌ «قضاء» به معناى‌ «داورى» و به معناى‌ «امر و فرمان». [1]

[قِطّ:]

«عَجِّلْ لَّنَا قِطَّنَا»

«قِطّ» (بر وزن جنّ) در اصل به معناى «چيزى است كه از عرض بريده مى‌شود» و از آنجا كه نصيب و سهميه معين هر كس، گويى چيزى مقطوع و بريده شده است، اين واژه در معناى سهم نيز به كار رفته است. و گاه، به معناى كاغذى است كه چيزى بر آن مى‌نگارند، و يا نام اشخاص و جوائز آنها را در آن مى‌نويسند. لذا بعضى از مفسران، در تفسير آيه فوق گفته‌اند: منظور اين است كه «خداوندا نامه اعمال ما را پيش از روز جزا به دست ما بده»، اين سخن را زمانى گفتند كه، آيات قرآن خبر داد، گروهى در روز قيامت نامه اعمالشان در دست راست و گروهى در دست چپ آنها است. [2]

[قِطْر:]

«وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ»

«قِطْر» به معناى‌ «مس» مى‌باشد، و منظور اين است كه ما اين فلز را براى او ذوب كرديم و همچون چشمه آب روان گرديد! بعضى «قِطْر» را به معناى انواع مختلف‌

[1]. اسراء، آيه 23 (ج 12، ص 99)

[2]. ص، آيه 16 (ج 19، ص 252)