[أَسْحار:]

«وَ بِالأَسْحارِ هُمْ»

«أَسْحار» جمع‌ «سحر» (بر وزن بشر)، در اصل به معناى‌ «پوشيده و پنهان بودن» است؛ و چون در ساعات آخر شب، پوشيدگى خاصى بر همه چيز حاكم است، «سحر» ناميده شده است. [1]

[أَسْرِ:]

«فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ»

«أَسْرِ» از مادّه‌ «اسراء» به معناى حركت در شب است؛ بنابراين، ذكر «لَيْل» (شب) در آيه براى تأكيد بيشتر اين موضوع است.

همچنين‌ «أَسْر» (بر وزن عصر) در اصل به معناى بستن چيزى با زنجير است؛ و اسيران را از اين جهت‌ «اسير» ناميده‌اند كه آنها را مى‌بندند. ولى‌ «أَسْر» در اينجا اشاره به استحكام پيوندهاى وجودى انسان است كه قدرت حركت و توانايى فعاليت‌هاى مهم به او مى‌دهد. [2]

[أسرار:]

«وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ»

بعضى نيز «اسرار» را در اينجا به معناى‌ «اظهار كرده» گفته‌اند: اين واژه، در لغت عرب در دو معناى متضاد استعمال مى‌شود، و نظير آن نيز كم نيست؛ ولى، با توجّه به موارد استعمالات آن (اسرار) در قرآن و غير قرآن، اين معنا بعيد به نظر مى‌رسد؛ چرا كه‌ «سرّ» معمولًا در مقابل‌ «علن» قرار مى‌گيرد. و «راغب» نيز در «مفردات» به ضعيف بودن اين قول تصريح كرده است؛ هر چند بعضى از علماى لغت، به هر دو معنا اشاره كرده‌اند. [3]

[إِسْراف:]

«وَ اشْرَبُوا وَ لاتُسْرِفُوا»

«إِسْراف» از مادّه‌ «سرف» كلمه بسيار جامعى است كه هر گونه زياده روى در كميت، كيفيت، بيهوده‌گرايى، اتلاف و مانند آن را شامل مى‌شود؛ و اين روش قرآن است كه به هنگام تشويق به استفاده كردن از مواهب آفرينش، فوراً جلو سوء استفاده را گرفته و به اعتدال توصيه مى‌كند. بنابراين به معناى وسيع كلمه، هر گونه تجاوز از حدّ در كارى است كه انسان انجام مى‌دهد؛ ولى غالباً اين كلمه در مورد هزينه‌ها و خرج‌ها گفته مى‌شود.

تعبير به‌ «اسراف» در سوره‌ «طه» ممكن است اشاره به اين باشد كه آنها نعمت‌هاى خداداد، مانند: چشم، گوش و عقل را در مسيرهاى غلط به كار انداختند. و اسراف‌

[1]. ذاريات، آيه 18 (ج 22، ص 332)

[2]. هود، آيه 81 (ج 9، ص 228)؛ انسان، آيه 28 (ج 25، ص 383)

[3]. سبأ، آيه 33 (ج 18، ص 115)