نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 426
«قصّه» مىگويند.
همچنين مجازاتى كه پشت سر جنايت انجام مىگردد، «قصاص» گفته مىشود. و به
قيچى «مِقَصّ» مىگويند، چون موها را پشت سر هم قطع مىكند.
و نيز جستجوى درباره چيزى را «قَصّ» (بر وزن مَسّ) مىگويند؛ زيرا شخص جستجوگر
حوادث را پشت سر هم تعقيب و دنبال مىكند. [1]
[فواحش:]
«لا تَقْرَبُوا
الْفَواحِشَ»
«فَواحِش» از مادّه «فَحْش- فَحشاء» جمع «فاحشه» به معناى خصوص اعمالى است كه فوقالعاده زشت و ناپسند است، نه همه گناهان، و
شايد تأكيد روى اين مطلب كه خواه پنهان باشد يا آشكار، از اين جهت است كه عربهاى
جاهلى، عمل زشت منافى عفت را اگر پنهانى انجام مىشد، مجاز مىشمردند، و تنها در
صورتى كه آشكار بود، ممنوع مىدانستند.
ذكر اين تعبير بعد از «كبائر» در سوره
«شورى»، به اصطلاح از قبيل ذكر خاص بعد از عام
مىباشد، و در حقيقت، بعد از بيان اجتناب مؤمنان راستين از همه گناهان كبيره، روى
گناهان زشت و ننگين، تكيه بيشترى شده است تا اهميت آن را آشكار سازد. [2]
[فَواق:]
«مّا لَها مِنْ
فَواقٍ»
«فَواق» از مادّه «فَوق» (بر وزن رواق) به طورى كه بسيارى از اهل لغت و تفسير گفتهاند، در اصل به
معناى «فاصلهاى است در ميان دو مرتبه دوشيدن شير،
از پستان»؛ زيرا هنگامى كه شير به طور كامل دوشيده شود،
كمى بايد صبر كرد تا مجدداً شير در پستان جمع شود.
و بعضى، آن را به معناى فاصله ميان باز كردن انگشتان و بستن آن به هنگام
دوشيدن شير، مىدانند. و از آنجا كه پستان، بعد از دوشيدن شير در استراحت فرو
مىرود، گاه اين كلمه در معناى آرامش و استراحت نيز به كار رفته است. و نيز از
آنجا كه، اين فاصله، براى بازگشت شير به پستان است اين تعبير به معناى بازگشت و
رجوع نيز آمده، و از همين جهت، بهبودى مريض را «افاقه» مىگويند؛ چرا كه سلامت و
تندرستى باز مىگردد، و نيز به هوش آمدن مست، و عاقل شدن ديوانه را به خاطر بازگشت
هوش و عقل به آنها «افاقه» مىگويند.