و ناتوان مى‌اندازد، و عذرشان را مى‌پذيرد.

در اين كه ميان «عفوّ» و «غفور» چه تفاوتى است؟ بعضى گفته‌اند: «عفوّ» اشاره به بخشش خداوند است، و «غفور» اشاره به پوشش گناه است؛ زيرا ممكن است كسى گناهى را ببخشد، اما هرگز آن را مكتوم ندارد، ولى خداوند هم مى‌بخشد و هم مستور مى‌سازد.

بعضى نيز «غفران» را به معناى پوشاندن شخص از عذاب، معنا كرده‌اند كه مفهوم آن با «عفو» متفاوت است هر چند در نتيجه يكى است. [1]

[غِلّ:]

«في‌ صُدُورِهِمْ مِّنْ غِلٍّ»

«غِلّ» از مادّه‌ «غَلَل» در اصل، به معناى نفوذ مخفيانه چيزى است، و به همين جهت به حسد و كينه و دشمنى كه به طرز مرموزى در جان انسان نفوذ مى‌كند «غِلّ» گفته مى‌شود، و اگر به رشوه نيز «غلول» مى‌گويند، به اين مناسبت است كه نفوذ مخفيانه براى انجام خيانتى مى‌باشد.

بنابراين، «غِلّ» مفهوم وسيعى دارد كه بسيارى از صفات زشت و مزاحم اخلاقى را شامل مى‌گردد.

و لذا به آب جارى در ميان درختان، «غلل» مى‌گويند، و از آنجا كه حسد، عداوت و دشمنى، به طرز مرموزى در قلب انسان نفوذ مى‌كند به آن «غل» گفته شده، بنابراين «غل»، تنها به معناى «حسد» نيست بلكه، مفهوم وسيعى دارد كه بسيارى از صفات مخفى و زشت اخلاقى را، شامل مى‌شود. [2]

[غلام:]

«أَنّى‌ يَكُونُ لي‌ غُلامٌ»

واژه‌ «غلام» به عقيده بعضى به هر كودكى قبل از رسيدن به سن جوانى گفته مى‌شود؛ و بعضى آن را به كودكى كه از ده سال گذشته و هنوز به سن بلوغ نرسيده است اطلاق كرده‌اند. از تعبيرات مختلفى كه در لغت «عرب» آمده مى‌توان استفاده كرد: «غلام» حد فاصل ميان «طفل» (كودك) و «شاب» (جوان) است كه در زبان فارسى از آن تعبير به «نوجوان» مى‌كنيم، و «غُلامٍ عَلِيْمٍ» به معناى پسر دانا است. [3]

[غُلْب:]

«وَ حَدآئِقَ غُلْباً»

«غُلْب» (بر وزن قفل) جمع‌ «اغلب» و «غلباء» به معناى گردن كلفت است، و در اصل از مادّه «غلبه» گرفته شده كه در اينجا به‌

[1]. توبه، آيه 91 (ج 8، ص 103)؛ مجادله، آيه 2 (ج 23، ص 425)

[2]. اعراف، آيه 43 (ج 6، ص 215)؛ حجر، آيه 47 (ج 11، ص 109)؛ حشر، آيه 10 (ج 23، 531)

[3]. آل عمران، آيه 40 (ج 2، ص 626)؛ حجر، آيه 53 (ج 11، ص 117)؛ كهف، آيه 74 (ج 12، ص 537)؛ صافات، آيه 101 (ج 19، ص 126)