نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 39
اين احتمال نيز در آيه داده شده است كه منظور از آن جفتهاى حيوانات اهلى و
وحشى بوده باشد؛ يعنى نر و مادّه گوسفند اهلى و وحشى. به تعبير ديگر، «أَزْواج» جمع «زوج» معمولًا به دو
جنس مذكر و مؤنث گفته مىشود، خواه در عالم حيوانات باشد، يا غير آنها، سپس توسعه
داده شده و به هر دو موجودى كه قرين يكديگر و يا حتى ضد يكديگرند «زوج» اطلاق مىشود.
حتى به دو اطاق مشابه در يك خانه، يا دو لنگه در، و يا دو همكار و قرين، اين
كلمه گفته مىشود. و به اين ترتيب، براى هر موجودى در جهان زوجى متصور است. و بعيد
نيست كه زوجيت در اينجا به همان معناى خاص يعنى جنس «مذكر» و «مؤنث» باشد و قرآن مجيد در اين آيه، خبر از وجود زوجيت در تمام
جهان گياهان و انسانها، و موجودات ديگرى كه مردم از آن اطلاعى ندارند، مىدهد. «أَزْواج» به معناى
همسران بهشتى، و يا همسران با ايمانى است كه در اين دنيا داشتند و اين كه بعضى
احتمال دادهاند، به معناى همطرازان بوده باشد (مانند آيه 22 سوره «صافات»: أُحْشُرُوا الَّذِينَ ظلَمُوا وَ أَزْواجَهُمْ: «ظالمان و همطرازانشان را محشور كنيد»)؛ در اينجا بسيار
بعيد به نظر مىرسد. «ازْواج» در سوره «صافات» اشاره به همسران مجرم و بتپرست آنها، و يا همفكران و
همكاران و همشكلان آنها مىباشد؛ زيرا اين كلمه به هر دو معنا آمده است. «أَزْواج» جمع «زوج»، به معناى جفت و
جنس «مذكر و مؤنث» است؛ و آفرينش انسان از اين دو جنس. علاوه بر اين كه ضامن بقاى نسل او است،
سبب آرامش جسم و جان او محسوب مىشود.
چنان كه در آيه 21 سوره «روم» مىخوانيم:
وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا
إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً: «از نشانههاى (عظمت) خداوند اين است كه همسرانى از جنس خودتان براى شما
آفريد تا در كنار آنها آرامش بيابيد؛ و در ميان شما محبت و رحمت قرار داد». و به
تعبير ديگر، جنس مذكر و مؤنث هر كدام مكمل وجود ديگرى و برطرف كننده كمبودهاى طرف
مقابل مىباشد. و از آنجا كه «أَزْواج» در لغت به معناى
«اصناف و انواع» نيز آمده، بعضى اين آيه را اشاره به اصناف
مختلف انسانها مىدانند؛ و تفاوتهايى كه از نظر رنگ، نژاد، روحيات و استعدادهاى مختلف
در ميان انسانها مىباشد را آن نيز از نشانههاى عظمت حق و مايه تكامل جامعه
انسانى مىدانند. [1]