است؛ گفته مى‌شود: «فلان استوى‌ على عرشه، أو ثُلَّ عرشه» در حالى كه ممكن است اصلًا تختى در كار نبوده باشد، به همين دليل، «اسْتَوى‌ عَلَى الْعَرْشِ» به معناى اين است: «خداوند زمام امور جهان را بر دست گرفت».

اما نظر مفسران، محدثان و فلاسفه درباره اين كه منظور از «عرش خدا» چيست؟ و اين كلمه كنايه از چه معنايى مى‌باشد؟ مختلف است. گاهى «عرش» را به معناى «علم بى‌پايان پروردگار» تفسير كرده‌اند. گاه به معناى «مالكيت و حاكميت خدا». و گاه به معناى هر يك از «صفات كماليه و جلاليه او»، چرا كه هر يك از اين اوصاف، بيانگر عظمت مقام او مى‌باشد، همان گونه كه تخت سلاطين نشانه عظمت آنها است.

آرى خداوند، داراى عرش علم، و عرش قدرت، و عرش رحمانيت و عرش رحيميت است. طبق اين تفسيرهاى سه‌گانه، مفهوم «عرش» بازگشت به صفات ذات پاك پروردگار مى‌كند، نه يك وجود خارجى ديگر. [1]

[عَرَض:]

«عَرَضَ هذَا الأَدْنى‌»

«عَرَض» (بر وزن غرض) به معناى موجود عارضى، كم دوام و ناپايدار است، و به متاع جهان ماده از اين رو «عَرَض» گفته‌اند كه معمولًا ناپايدار است؛ روزى به سراغ انسان مى‌آيد، آن چنان كه حسابش از دست مى‌رود، و روزى آن چنان از دسترس انسان دور مى‌شود كه در انتظار ذره‌اى از آن، آه مى‌كشد، به علاوه اصولًا همه نعمت‌هاى اين جهان ناپايدار و فناپذير است. [2]

[عَرْض:]

«جَنَّةٍ عَرْضُها كَعَرْضِ»

«عَرْض» در اينجا در مقابل «طول» نيست آنچنان كه بعضى از مفسران گفته‌اند، و به دنبال آن در جستجوى طول چنان بهشتى هستند كه عرضش همچون آسمان و زمين است، و از اين نظر به زحمت افتاده‌اند! بلكه‌ «عرض» در اين گونه استعمالات، به معناى وسعت است، مانند تعبير «پهنه» در فارسى مى‌گوئيم: پهنه دشت، يعنى وسعت صحرا. [3]

[عُرْف:]

«وَالْمُرْسَلاتِ عُرْفاً»

«عُرْف» به معناى متتابع و پى در پى آمده، و در اصل به معناى «يال اسب» است كه روى‌

[1]. اعراف، آيه 54 (ج 6، ص 251)؛ يونس، آيه 3 (ج 8، ص 273)؛ هود، آيه 7 (ج 9، ص 42)؛ طه، آيه 5 (ج 13، ص 184)؛ مؤمنون، آيه 86 (ج 14، صفحه 320)؛ سجده، آيه 4 (ج 17، ص 126)؛ مؤمن، آيه 7 (ج 20، صفحات 47، 48)؛ حديد، آيه 4 (ج 23، ص 316)

[2]. اعراف، آيه 169 (ج 6، ص 508)؛ انفال، آيه 67؛ توبه، آيه 42 (ج 7، صفحات 297، 502)

[3]. حديد، آيه 21 (ج 23، ص 373)