نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 36
كه افرادى كه منتظر چيزى هستند پيوسته گردن مىكشند، به معناى انتظار و مراقبت
از چيزى آمده است. [1]
[إِرث:]
«يَرِثُنِى وَ
يَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ»
گروهى معتقدند كه «ارث» در سوره «مريم»، ارث در اموال است؛ و گروهى، آن را اشاره به مقام نبوت
دانستهاند. بعضى نيز، اين احتمال را دادهاند كه منظور معناى جامعى است كه هر دو
را شامل مىشود.
بسيارى از دانشمندان شيعه، معناى اول را انتخاب كردهاند در حالى، كه جمعى از
علماى تسنن، معناى دوم را؛ و بعضى مانند «سيد
قطب» در «فى
ظلال» و «آلوسى» در «روح
المعانى» معناى سوم را. كسانى كه آن را منحصر به ارث
مال دانستهاند، به ظهور كلمه «ارث» در اين معنا استناد كردهاند؛ زيرا اين كلمه هنگامى كه
مجرد از قرائن ديگر بوده باشد، به معناى ارث مال است؛ و اگر مىبينيم در پارهاى
از آيات قرآن در امور معنوى به كار رفته، مانند آيه 32 سوره «فاطر»: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبادِنَا: «ما كتاب آسمانى را به بندگان برگزيده خود به ارث منتقل
كرديم» به خاطر قرائنى است كه در اين گونه موارد وجود دارد. و به چيزى گفته مىشود
كه بدون دادوستد و زحمت به دست مىآيد. [2]
[أَرْجاء:]
«وَ الْمَلَكُ
عَلى أَرْجآئِها»
«أَرْجاء» جمع «رجا» به معناى اطراف و جوانب چيزى است. [3]
[أَرْداكُمْ:]
«بِرَبِّكُمْ
أَرْداكُمْ»
«أَرْداكُمْ» از مادّه «رَدْى» بر وزن (رأى) به معناى هلاكت است. [4]
[أَرَدْنَا:]
«فَأَرَدْنَآ أَنْ
يُبْدَلَهُمَا»
«أَرَدْنَا» از مادّه «اراده» به معناى «ما اراده كرديم است». [5]
[أَرْذَل:]
«يُرَدُّ إِلى
أَرْذَلِ الْعُمُرِ»
«أَرْذَل» از مادّه «رذل» به معناى چيز پست و نامطلوب است. و منظور از «أَرْذَلِ الْعُمُرِ» سنين بسيار
بالاست كه ناتوانى و نسيان، وجود انسان را فرا مىگيرد به حدى كه قادر به انجام
حوائج ابتدايى خود نيست؛ و به همين دليل، قرآن آن را سالهاى نامطلوب عمر شمرده
است.