[صافِنَات:]

«بِالعَشِىِّ الصَّافِنَاتُ»

«صافِنَات» از مادّه‌ «صفّ» جمع‌ «صافنة» به طورى كه بسيارى از مفسران و ارباب لغت نوشته‌اند، به اسب‌هايى گفته مى‌شود كه به هنگام ايستادن بر روى سه دست و پا ايستاده، و يك دست را كمى بلند كرده، تنها نوك جلو سم را بر زمين مى‌گذارد، و اين حالت مخصوص اسبهاى چابك و تيزرو است كه هر لحظه، آمادّه حركت مى‌باشد.

بعضى گفته‌اند: «صافِنَات» هم معناى مذكر و هم معناى مؤنث را دارد، بنابراين اختصاص به اسب‌هاى ماده نخواهد داشت. [1]

[صالِ‌الْجَحِيمِ:]

«مَنْ هُوَ صالِ الْجَحِيمِ»

«صالِ الْجَحِيمِ» يعنى كسى كه مايل است خود را به آتش دوزخ بسوزاند، و به اين ترتيب، راه عذر را بر همه منحرفان مى‌بندد و در اصل‌ «صالى» به صورت اسم فاعل بوده، و معمولًا هنگامى كه صيغه اسم فاعل را در مورد موجود عاقلى به كار مى‌برند، مفهومش انجام كارى از روى اراده و اختيار است. [2]

[صالِحاً:]

«نَعْمَلْ صالِحاً»

تعبير به‌ «صالِحاً» از مادّه‌ «صَلاح» در سوره‌ «فاطر» (به صورت نكره) اشاره به اين است كه ما كمترين عمل صالحى انجام نداديم، و لازمه‌اش اين است كه اين همه عذاب و رنج براى كسانى است كه هيچ راهى به سوى خدا در زندگى نداشته‌اند، و غرق در عصيان و گناه بودند؛ بنابراين، انجام پاره‌اى از اعمال صالح نيز ممكن است مايه نجات گردد. [3]

[صَبّ:]

«أَنَّا صَبَبْنَا الْمآءَ صَبّاً»

«صَبّ» به معناى «فرو ريختن آب از طرف بالا است» و در اينجا منظور نزول باران است، و تعبير به‌ «صَبّاً» در آخر آيه، براى بيان تأكيد و فراوانى اين آب مى‌باشد. [4]

[صبّار:]

«لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ»

«صبّار» از مادّه‌ «صَبْر» و «شكور» هر دو صيغه مبالغه است كه يكى فزونى صبر و استقامت را مى‌رساند و ديگرى فزونى شكرگزارى نعمت، اشاره به اين كه افراد باايمان نه در مشكلات و روزهاى سخت‌

[1]. ص، آيه 31 (ج 19، ص 291)

[2]. صافات، آيه 163 (ج 19، ص 199)

[3]. فاطر، آيه 37 (ج 18، ص 294)

[4]. عبس، آيه 25؛ فجر، آيه 13 (ج 26، صفحات 156، 473)