[شطأ:]

«كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطَئَهُ»

«شطأ» به معناى‌ «جوانه» است، جوانه‌هايى كه از پايين ساقه و كنار ريشه‌ها بيرون مى‌آيد. [1]

[شَطْر:]

«شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ»

«شَطْر» به معناى «سمت و جانب» است. [2]

[شَطَط:]

«لَقَدْ قُلْنآ إِذاً شَطَطاً»

«شَطَط» (بر وزن وسط) به معناى خارج شدن از حدّ اعتدال، و افراط در دورى است؛ لذا، به سخنانى كه بسيار دور از حق است، «شطط» گفته مى‌شود.

و اگر به حاشيه نهرهاى بزرگ «شط» مى‌گويند، به خاطر آن است كه از آب فاصله زياد دارد و ديوارهاى آن بلند است. [3]

[شَعائِر:]

«مِنْ شَعآئِرِ اللَّهِ»

«شعائر» از مادّه‌ «شَعْر» جمع‌ «شعيره» به معناى علامت و نشانه است؛ و «شعائر اللّه» علامت‌هايى است كه انسان را به ياد خدا مى‌اندازد و خاطره‌اى از خاطرات مقدس را در نظرها تجديد مى‌كند. بنابراين‌ «شعائر اللَّه» در سوره‌ «حجّ» به معناى «نشانه‌هاى پروردگار» است كه شامل سر فصل‌هاى آئين الهى، برنامه‌هاى كلى و آنچه در نخستين بر خورد با اين آئين چشمگير است- و از جمله مناسك حج- مى‌باشد كه انسان را به ياد خدا مى‌اندازد. [4]

[شَعْر:]

«وَ أَوْبارِها وَ أَشْعارِهآ»

موهايى كه بر بدن چهار پايان مى‌رويد بعضى كاملًا خشن است، مانند موهاى بز كه عرب آن را «شَعْر» مى‌گويد (و جمع آن أشعار است) و گاهى كمى نرم‌تر است كه آن را «پشم» مى‌گويند و عرب آن را «صوف» مى‌نامد و گاهى از آن هم نرم‌تر است كه آن را «كرك» مى‌ناميم كه عرب آن را «وبر» مى‌گويد. [5]

[شعوب:]

«شُعُوباً وَ قَبآئِلَ»

در اين كه ميان‌ «شعوب» جمع‌ «شَعْب» (بر وزن صعب) به معناى «گروه عظيمى از مردم» و «قبائل» جمع «قبيله» چه تفاوتى‌

[1]. فتح، آيه 29 (ج 22، ص 127)

[2]. بقره، آيه 144 (ج 1، ص 564)

[3]. كهف، آيه 14 (ج 12، ص 396)؛ جنّ، آيه 4 (ج 25، ص 114)

[4]. بقره، آيه 158 (ج 1، ص 613)؛ حجّ، آيه 32 (ج 14، ص 110)

[5]. نحل، آيه 80 (ج 11، ص 375)