[سبأ:]

«كَانَ لِسَبَإٍ في‌ مَسْكَنِهِمْ»

در اين كه: «سبأ» (بر وزن سَبَد) نام كيست؟

و چيست؟ در ميان مورخان گفتگوست، ولى معروف اين است: «سبأ» نام پدر اعراب‌ «يمن» است، و طبق روايتى كه از پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله نقل شده:

مردى بوده به نام‌ «سبأ» كه ده فرزند از او متولد شد، و از هر كدام از آنها قبيله‌اى از قبائل عرب در آن سامان به وجود آمدند.

بعضى‌ «سبأ» را نام سرزمين‌ «يمن»، يا منطقه‌اى از آن دانسته‌اند، ظاهر قرآن مجيد در داستان‌ «سليمان» و «هدهد» در سوره‌ «نمل» نيز نشان مى‌دهد كه‌ «سبأ» نام مكانى بوده است، آنجا كه مى‌گويد: وَ جِئْتُكَ مِنْ سَبَأٍ بِنَبَأٍ يَقِينٍ‌ «من از سرزمين سبأ خبر قاطعى براى تو آوردم». در حالى كه ظاهر آيه مورد بحث، اين است كه، «سبأ» قومى بوده‌اند، كه در آن منطقه مى‌زيسته‌اند، زيرا ضمير جمع مذكر (هم) به آنها باز گشته است. ولى منافاتى ميان اين دو تفسير نيست؛ زيرا ممكن است‌ «سبأ» در ابتدا نام كسى بوده، سپس تمام فرزندان و قوم او به آن نام ناميده شده‌اند، و بعد اين اسم به سرزمين آنها نيز اطلاق گرديده است. [1]

[سَبت:]

«يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ»

«سَبت» در لغت، به معناى تعطيل عمل براى استراحت است و اين كه در قرآن در سوره‌ «نبأ» مى‌خوانيم: وَ جَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُباتاً: «خواب شما را مايه راحت شما قرار داديم» نيز اشاره به همين موضوع است.

روز شنبه را از اين جهت‌ «يوم السَّبت» ناميده‌اند كه برنامه‌هاى كسب و كار معمولى در آن تعطيل مى‌شد، سپس اين نام بر اين روز باقى ماند. [2]

[سَبْح:]

«فِي النَّهارِ سَبْحاً طَويلًا»

«سَبْح» (بر وزن مدح) در اصل به معناى حركت و رفت و آمد است و گاه به شنا كردن نيز اطلاق مى‌گردد؛ چرا كه حركات مداومى دارد. [3]

[سَبِّح:]

«فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ»

تعبير به‌ «فَسَبِّح» (پس تسبيح كن) (با فاء تفريع)، اشاره به اين حقيقت است كه، آنچه درباره اين گروههاى سه‌گانه گفته شد، عين عدالت است، و بنابراين، خداوندت را از هرگونه ظلم و بى‌عدالتى پاك و منزه بشمار،

[1]. سبأ، آيه 15 (ج 18، صفحات 69، 70)

[2]. اعراف، آيه 163 (ج 6، ص 493)

[3]. مزمّل، آيه 7 (ج 25، ص 182)