نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 235
مىدانند بنابراين مفهوم اصلى «ذُرِّيَّة» با مفهوم مخلوق و آفريده شده برابر
است.
و بعضى آن را از «ذَرّ» (بر وزن شرّ) كه به معناى موجودات بسيار كوچك همانند
ذرات غبار و مورچههاى بسيار ريز مىباشد دانستهاند، از اين نظر كه فرزندان انسان
نيز در ابتدا از نطفه بسيار كوچكى آغاز حيات مىكنند.
سومين احتمال كه درباره آن داده شده، اين است كه از مادّه «ذَرْو» (بر وزن
مرو) به معناى پراكنده ساختن گرفته شده و اين كه فرزندان انسان را ذريّه گفتهاند
به خاطر آن است كه آنها پس از توليد مثل، به هر سو در روى زمين پراكنده مىشوند. [1]
[ذِكر:]
«قُلُوبُهُم
بِذِكْرِ اللَّهِ»
«ذِكر» همان گونه كه «راغب» در «مفردات» گفته است گاهى به معناى حفظ مطالب و معارف
آمده است با اين تفاوت كه كلمه «حفظ» به مرحله به ذهن سپردن گفته مىشود و كلمه «ذكر» به معناى
يادآورى چيزى به زبان و يا به قلب است، لذا گفتهاند «ذكر» دو گونه است: «ذكر
قلبى» و «ذكر زبانى» و هر يك از آنها نيز بر دو گونه است:
يا پس از فراموشى است، يا بدون فراموشى.
«ذِكر» به معناى يادآورى و يا چيزى كه مايه تذكر و يادآورى است، و در آيات قرآن به
همين معنا به كار رفته، گاهى نيز به كتاب آسمانى موسى عليه السلام يعنى «تورات»
اطلاق شده است؛ مانند آيه 48 سوره انبياء: «وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسى وَ هارُونَ
الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ». و گاه اين عنوان در مورد قرآن
استعمال شده، مانند آيه 27 سوره «تكوير»:
«إِنْ هُوَ إلا ذِكْرٌ لِلْعالَمِين».
لذا بعضى گفتهاند كه منظور از «ذكر» در آيه 105 سوره
«انبياء» قرآن است و «زبور» تمام كتب انبياء پيشين، و
كلمه «مِنْ بَعْدِ» تقريباً معادل كلمه «علاوه بر» در فارسى خواهد بود.
«ذِكر» (بر وزن فكر) در سوره «قلم» به معناى «يادآورى» است، ولى بعضى از مفسران آن را به معناى «شرف» تفسير كردهاند،
و گفتهاند كه اين قرآن، شرافتى است براى تمام جهانيان. [2]
[ذكر كثير:]
«الذَّاكِرينَ
اللَّهَ كَثيراً»
در اين كه منظور از «ذكر كثير» چيست؟ در روايات اسلامى و كلمات مفسرين،