نر «ثور» مى‌گويد، به خاطر آن است كه زمين را با آن شخم مى‌كند. [1]

[أَثارُوا الأَرْضَ:]

«أَثارُوا الأَرْضَ»

جمله‌ «أَثارُوا الأَرْضَ» (زمين را زير و رو كردند)، ممكن است اشاره به شخم كردن زمين براى زراعت و درختكارى، يا كندن نهرها و قناتها و يا بيرون آوردن شالوده عمارت‌هاى بزرگ، و يا همه اينها باشد؛ چرا كه جمله‌ «أَثارُوا الأَرْضَ» مفهوم وسيعى دارد كه تمام اين امور را كه مقدمه عمران و آبادى است، شامل مى‌شود. [2]

[أَثارَة:]

«أَوْ أَثارَةٍ مِّنْ عِلْمٍ»

علماى لغت و مفسران براى‌ «أَثارَة» از مادّه‌ «أثر» (بر وزن حلاوة) چند معنا ذكر كرده‌اند: «باقيمانده چيزى»، «روايت» و «علامت»، ولى ظاهر اين است كه همه، به يك معنا بازمى‌گردد، و آن اثرى است كه از چيزى باقى مى‌ماند؛ و دليل بر وجود آن است. [3]

[إِثَّاقَلْتُمْ:]

«إِثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ»

«اثَّاقَلْتُمْ» از مادّه‌ «ثِقَل» به معناى سنگينى است، و جمله‌ «اثَّاقَلْتُمْ الَى الأَرْضِ» كنايه از تمايل به ماندن در وطن و حركت نكردن به سوى ميدان جهاد است؛ و يا كنايه از تمايل به جهان ماده و چسبيدن به زرق و برق دنيا است. در هر صورت اين وضع گروهى از مسلمانان ضعيف‌الايمان بود، نه همه آنها و نه مسلمانان راستين و عاشقان جهاد در راه خدا. [4]

[أَثَر:]

«قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ»

«أَثَر» از مادّه‌ «أثر» در تفسير اول، به معناى‌ «خاك زير پا» است، و در تفسير دوم به معناى‌ «بخشى از تعليمات» است. [5]

[أَثَرْنَ:]

«فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعاً»

«أَثَرْنَ» از مادّه‌ «اثاره» به معناى پراكندن‌ «غبار» يا «دود» است، و گاه به معناى‌ «به هيجان آوردن» نيز به كار رفته است، همچنين گاه به معناى پخش شدن امواج صوت در فضا آمده. [6]

[أَثقال:]

«وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها»

در اين كه منظور از «أَثْقال» (بارهاى سنگين) در اينجا چيست؟ مفسران تفسيرهاى متعددى ذكر كرده‌اند؛ بعضى گفته‌اند: منظور

[1]. روم، آيه 9 (ج 16، ص 395)

[2]. روم، آيه 9 (ج 16، ص 394)

[3]. احقاف، آيه 4 (ج 21، ص 318)

[4]. توبه، آيه 38 (ج 7، ص 489)

[5]. طه، آيه 96 (ج 13، ص 315)

[6]. عاديات، آيه 4 (ج 27، ص 268)