نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 205
در مورد شكمهاى گرسنه، گردوى پوك و ستارگان خالى از باران گفته شده است (عرب
جاهلى معتقد بود كه هر ستارهاى در افق ظاهر مىشود بارانى همراه دارد). [1]
[خَبال:]
«لا يَأْلُونَكُمْ
خَبالًا»
«خَبال» در اصل، به معناى از بين رفتن چيزى است؛ غالباً به زيانهايى كه در عقل انسان
اثر مىگذارد، گفته مىشود. «خَبال» به معناى اضطراب و ترديد و «خَبَل» (بر وزن
اجَل) به معناى «جنون» نيز آمده است. [2]
[خَبْل:]
«مَّا زادُوكُمْ
إِلَّا خَبَالًا»
«خَبْل» (بر وزن طَبْل) به معناى «فاسد شدن اعضاء» است. [3]
[خبيثات، خبيثون:]
«وَالْخَبيثُونَ
لِلْخَبيثاتِ»
در اين كه منظور از «خبيثات» و «خبيثون» در آيه مورد بحث، كيست و چيست؟
مفسران بيانات مختلفى دارند:
1- گاه گفته شده كه منظور سخنان ناپاك، تهمت،
افترا و دروغ است كه تعلق به افراد آلوده دارد.
2- گاه گفته مىشود كه «خبيثات» به معناى «سيئات»
و مطلق اعمال بد و كارهاى ناپسند است كه برنامه مردان ناپاك است.
3- «خبيثات» و «خبيثون» اشاره به زنان و مردان
آلوده دامان است، و ظاهراً منظور از آيه همين است؛ زيرا قرائنى در دست است كه
معناى اخير را تأييد مىكند. [4]
[خَبِير:]
«بِذُنُوبِ
عِبادِهِ خَبيراً»
«خَبِير» به معناى آگاه و در اينجا به معناى آگاه از نيّت و عقيده است و به معناى كسى
است كه از مسائل دقيق آگاه است. [5]
[خبء:]
«الْخَبْءَ فِي
السَّمَاواتِ»
«خبء» (بر وزن صبر) به معناى هر چيز پنهانى و پوشيده است و در اينجا اشاره به احاطه
علم پروردگار به غيب آسمان و زمين است؛ يعنى چرا براى خداوندى سجده نمىكنند كه
غيب آسمان و زمين و اسرار نهفته آن را مىداند. و اين كه بعضى آن را به خصوص باران
(در مورد آسمانها) و گياه (در مورد زمين) تفسير كردهاند، در حقيقت از قبيل بيان
مصداق روشن است. و همچنين