[حَمِيْم:]

«مِن فَوْقِ رُؤُسِهِمُ الْحَميمُ»

«حَمِيْم» از مادّه‌ «حَمّ» به معناى آب داغ و سوزان يكى از نوشابه‌هاى دوزخيان مى‌باشد؛ در برابر انواع «شراب طهور» كه در آيات قبل، براى بهشتيان ذكر شده بود، و نيز به معناى «شى‌ء داغ» است. و در آيه 42 سوره‌ «واقعه» به معناى آب سوزان است كه، در آيات ديگر قرآن نيز به آن اشاره شده است. مانند آيه 19 «حج»: يُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِهِمُ الْحَمِيْمُ «بر سر آنها آب سوزان ريخته مى‌شود». «يحموم» نيز از همين ماده است و در اينجا به تناسب «ظل» (سايه) به «دود غليظ و سياه و داغ» تفسير شده است، و سپس به «دوستان گرم و بسيار صميمى» نيز اطلاق شده است. [1]

[حَنَان:]

«وَ حَنَاناً مِّنْ لَدُنا»

«حَنَان» از مادّه‌ «حَنين» در اصل به معناى رحمت، شفقت، محبت و ابراز علاقه و تمايل است. [2]

[حِنْث:]

«عَلَى الْحِنْثِ الْعَظيمِ»

«حِنْث» در اصل به معناى «هر گونه گناه» است، ولى در بسيارى از مواقع اين واژه به معناى «پيمان‌شكنى و مخالفت سوگند» آمده، به خاطر اين كه از مصداق‌هاى روشن گناه است. [3]

[حنفاء:]

«حُنَفآءَ لِلَّهِ غَيْرَ مُشْرِكِينَ»

«حنفاء» جمع‌ «حنيف» از مادّه‌ «حنف» (بر وزن صدف) به معناى كسى است كه از گمراهى و انحراف به استقامت و اعتدال تمايل پيدا كند و به تعبير ديگر، بر صراط مستقيم گام بردارد؛ زيرا «حنف» (بر وزن صدف) به معناى تمايل است، و تمايل از هر گونه انحراف نتيجه‌اش قرار گرفتن بر صراط مستقيم است، و عرب تمام كسانى را كه «حج» به جا مى‌آوردند يا «ختنه» مى‌كردند، «حنيف» مى‌ناميد، اشاره به اين كه آنها بر آئين ابراهيم بوده‌اند، و «أحنف» به كسى گفته مى‌شود كه پاى او كج باشد. [4]

[حَنِيذ:]

«جآءَ بِعِجْلٍ حَنيذٍ»

«حَنِيذ» به معناى بريان است، و بعضى احتمال داده‌اند «حَنِيذ» هر نوع بريان را

[1]. حجّ، آيه 19 (ج 14، ص 68)؛ ص، آيه 57 (ج 19، ص 340)؛ واقعه، آيات 42، 54، 93 (ج 23، صفحات 239، 247، 297)؛ معارج، آيه 10 (ج 25، ص 31)؛ نبأ، آيه 25 (ج 26، ص 54)

[2]. مريم، آيه 13 (ج 13، ص 36)

[3]. واقعه، آيه 46 (ج 23، ص 241)

[4]. حجّ، آيه 31 (ج 14، ص 108)؛ بيّنه، آيه 5 (ج 27، ص 227)