است؛ ثلاثى مجرد آن متعدى به يك مفعول مى‌شود (لقى) و ثلاثى مزيد آن، متعدى به دو مفعول. در آيه مورد بحث، خداوند فاعل است و القاء كننده قرآن، پيامبر مفعول اول، و قرآن مفعول ثانى، و در اينجا چون به صورت فعل مجهول آمده، مفعول اول به جاى فاعل نشسته، و مفعول دوم صريحاً در كلام آمده است. [1]

[تَلَقّى‌:]

«إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ»

«تَلَقّى‌» به معناى دريافت و اخذ و ضبط است. [2]

[تِلْكَ:]

«تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْمُبينِ»

«تِلْكَ» در لسان عرب، براى اشاره به دور است، و كراراً گفته‌ايم كه اين تعبير مخصوصاً كنايه از عظمت و اهميت اين آيات است، گويى در اوج آسمان‌ها و در نقطه دوردستى قرار گرفته است. [3]

[تَلْمِزُوا:]

«لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ»

«تَلْمِزُوا» از مادّه‌ «لمز» (بر وزن طنز)، به معناى عيب‌جوئى و طعنه زدن است. [4]

[تَلْوُوا:]

«إِن تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا»

«تَلْوُوا» از مادّه‌ «لَىّ» (بر وزن طىّ) به معناى «جلوگيرى و تأخير» است و در اصل، به معناى «پيچيدن و تاب دادن» آمده است. [5]

[تَلَّهُ:]

«فَالتَّالِياتِ ذِكْراً»

«تَلَّهُ» از مادّه‌ «تلّ» در اصل به معناى «مكان مرتفع» است و «تَلَّهُ لِلْجَبِينِ» مفهومش اين است كه او را بر مكان مرتفعى به يك طرف صورت بر زمين افكند. [6]

[تَلَهّى‌:]

«فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهّى‌»

«تَلَهّى‌» از مادّه‌ «لَهْو» به معناى كار سرگرم كننده است و در اينجا به معناى غافل شدن و به ديگرى پرداختن، و در حقيقت نقطه مقابل «تَصَدّى‌» است. [7]

[تَمْاثِيل:]

«مَا هذِهِ التَّمَاثيلُ»

«تماثيل» جمع‌ «تمثال» به معناى عكس يا مجسمه بى‌روح است و به معناى «نقش و عكس» نيز آمده است. [8]

[1]. نمل، آيه 6 (ج 15، ص 426)

[2]. ق، آيه 17 (ج 22، ص 256)

[3]. قصص، آيه 2 (ج 16، ص 21)؛ لقمان، آيه 2 (ج 17، ص 19)

[4]. حجرات، آيه 11 (ج 22، ص 188)

[5]. نساء، آيه 135 (ج 4، ص 215)

[6]. صافات، آيه 3 (ج 19، ص 130)

[7]. عبس، آيه 10 (ج 26، ص 139)

[8]. انبياء، آيه 52 (ج 13، ص 466)؛ سبأ، آيه 13 (ج 18، ص 52)