[تدمير:]

«فَدَمَّرْنَاها تَدْميراً»

«تدمير» از مادّه‌ «دمار» به معناى‌ «هلاكت»، از يك طريق اعجاب‌انگيز است و به راستى هلاكت قوم فرعون در امواج خروشان نيل، با آن كيفيتى كه مى‌دانيم از عجائب تاريخ بشر است. [1]

[تَذْرُوه:]

«تَذْرُوهُ الرِّياحُ»

«تَذْرُوه» از مادّه‌ «ذرو» به معناى پراكنده ساختن است. [2]

[تذكّر:]

«يَذَّكَّرُ إِلّآ أُولُوا الْأَلْبابِ»

«تذكر» به معناى‌ «يادآورى» و نگاهدارى علوم و دانش‌ها در درون روح است. [3]

[تَذُودان:]

«امْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ»

«تَذُودان» از مادّه‌ «ذود» (بر وزن قول) به معناى منع كردن و جلوگيرى نمودن است، دختران شعيب مراقب بودند گوسفندانشان متفرق يا آميخته با گوسفندان ديگر نشود. [4]

[تَرائِب:]

«الصُّلْبِ وَ التَّرآئِبِ»

«تَرائِب» جمع‌ «تريبه» بنا بر مشهور ميان علماى لغت استخوان‌هاى بالاى سينه است، همانجا كه گردن‌بند روى آن قرار مى‌گيرد، چنان كه «ابن منظور» در «لسان‌العرب» مى‌گويد: «قالَ أَهْلُ اللُّغَةِ أَجْمَعُونَ مَوْضِعُ الْقِلادَةِ مِنَ الصَّدْرِ». در عين حال، معانى متعدد ديگرى نيز براى آن ذكر كرده است، از جمله اين كه‌ «تَرائِب» به معناى قسمت پيش روى انسان است (در مقابل صلب كه پشت انسان است)، يا اين كه به معناى دست‌ها، پاها و چشم‌ها است، يا اين كه مجموعه استخوان‌هاى سينه، و يا چهار دنده از طرف راست و چهار دنده از طرف چپ است.

به هر حال، در اين كه منظور از «صلب» و «ترائب» در اين آيه شريفه چيست؟ در ميان مفسران گفتگوى بسيار است و تفسيرهاى فراوانى براى آن گفته‌اند از جمله:

1- «صلب» اشاره به مردان و «ترائب» اشاره به زنان است؛ چرا كه مردان مظهر صلابت، و زنان مظهر لطافت و زينتند، بنابراين، آيه اشاره به تركيب نطفه انسان از نطفه مرد و زن مى‌كند، كه در اصطلاح امروز «اسپرم» و «اوول» ناميده مى‌شود.

2- «صلب» اشاره به پشت مرد، و «ترائب»

[1]. اسراء، آيه 16 (ج 12، ص 76)؛ فرقان، آيه 36 (ج 15، ص 106)

[2]. كهف، آيه 45 (ج 12، ص 486)

[3]. بقره، آيه 269 (ج 2، ص 400)

[4]. قصص، آيه 23 (ج 16، ص 67)