[تَخْلُقُون:]

«وَ تَخْلُقُونَ إِفْكاً»

«تَخْلُقُون» از مادّه‌ «خلق» است، كه گاهى، به معناى آفريدن و ساختن مى‌آيد، و گاه، به معناى دروغ گفتن، بعضى از مفسران، تفسير ديگرى براى اين جمله ذكر كرده‌اند، و گفته‌اند: منظور اين است كه شما اين بتها (اين معبودهاى قلابى) را با دست خود مى‌تراشيد و خلق مى‌كنيد (بنابراين «إِفْك» به معناى معبودهاى دروغين است و «خلق» به معناى تراشيدن). [1]

[تَخَوُّف:]

«أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى‌ تَخَوُّفٍ»

«تَخَوُّف» به معناى هشدار و تهديد است. [2]

[تَخُونُوا:]

«لاتَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ»

«تَخُونُوا» در اصل‌ «لاتَخُونُوا» است كه‌ «لا» به قرينه جمله سابق حذف گرديده است. [3]

[تَدَبُّر:]

«أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ»

«تَدَبُّر» در اصل، از مادّه‌ «دَبر» (بر وزن ابر) به معناى پشت سر و عاقبت چيزى است، بنابراين‌ «تدبّر» يعنى بررسى نتايج، عواقب و پشت و روى چيزى مى‌باشد، و تفاوت آن با «تفكّر»، اين است كه‌ «تفكّر» مربوط به بررسى علل و خصوصيات يك موجود است، اما «تدبّر» مربوط به بررسى عواقب و نتايج آن است. [4]

[تَدَّعُونَ:]

«كُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ»

«تَدَّعُونَ» از باب‌ «افتعال»، از مادّه‌ «دعاء»، به معناى تقاضا، و يا از مادّه‌ «دعوا» به معناى تقاضا و يا انكار چيزى است. و در اينجا يعنى، پيوسته درخواست و تقاضا مى‌كرديد قيامت واقع شود، اكنون واقع شده است، و راه فرارى از آن نيست. [5]

[تُدْلُوا:]

«وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكَّامِ»

«تُدْلُوا» از مادّه‌ «ادلاء»، در اصل، به معناى فرستادن دلو در چاه براى بيرون آوردن آب است، و اين، تعبير زيبايى است براى مواقعى كه انسان تسبيب اسبابى مى‌كند كه به منظور خاصى نايل گردد. [6]

[تُدَمِّرُ:]

«تُدَمِّرُ كُلَّ شَيْ‌ءٍ»

«تدمر» از مادّه‌ «دمار»، به معناى هلاك كردن و نابود ساختن است. [7]

[1]. عنكبوت، آيه 17 (ج 16، ص 248).

[2]. نحل، آيه 47 (ج 11، ص 277).

[3]. انفال، آيه 27 (ج 7، ص 173).

[4]. نساء، آيه 82 (ج 4، ص 44).

[5]. ملك، آيه 27 (ج 24، ص 362).

[6]. بقره، آيه 188 (ج 2، ص 13).

[7]. احقاف، آيه 25 (ج 21، ص 374).