است كه منتهى به هلاكت مى‌شود. بعضى از ارباب لغت نيز، آن را به معناى «قطع كردن» تفسير كرده‌اند، و اين شايد به خاطر آن است كه زيان مستمر و منتهى به هلاكت طبعاً سبب قطع و بريدگى مى‌شود، و از مجموع اين معانى همان استفاده مى‌شود كه در معناى آيه گفته‌ايم. [1]

[تَبار:]

«وَ لا تَزِدِ الظَّالِمينَ إِلَّا تَباراً»

«تَبار» به‌معناى «هلاكت» است و به معناى «زيان و خسارت» نيز تفسير شده است. [2]

[تَبارَك:]

«تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالِمِينَ»

«تَبارَك» از مادّه‌ «بركت» است و ريشه آن‌ «برك» (بر وزن درك) به معناى سينه شتر مى‌باشد، و از آنجا كه شتران به هنگامى كه در جايى ثابت مى‌مانند سينه خود را به زمين مى‌چسبانند، اين كلمه تدريجاً معناى ثابت ماندن به خود گرفته است، سپس به هر نعمتى كه پايدار و با دوام باشد و هر موجودى كه داراى عمر طولانى و آثار مستمر و ممتد است، موجود «مبارك» يا «پربركت» گفته مى‌شود.

و نيز اگر مى‌بينيم به استخرها و يا بعضى از مخازن آب‌ «بركه» گفته مى‌شود به خاطر اين است كه آب مدتى طولانى در آن باقى مى‌ماند.

و از اينجا روشن مى‌شود كه يك سرمايه «پربركت»، سرمايه‌اى است كه به زودى زوال نپذيرد. و يك موجود «مبارك» موجودى است كه آثار آن مدتى طولانى برقرار بماند.

بديهى است لايقترين وجود براى اين صفت، همان وجود خداوند است، او وجودى است مبارك، ازلى، ابدى و سرچشمه همه بركات و نيكى‌ها و خير مستمر، «تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمينَ».

و «بَرَكَ الْبَعِيْرُ» مفهومش اين است كه شتر سينه خود را به زمين زد، سپس، اين كلمه به معناى دوام، بقاء و زوال‌ناپذيرى آمده، و در مورد هر نعمتى كه پايدار و بادوام باشد، گفته شده است، و چنان كه گفتيم مخزن آب (و محل تجمع آب باران) را از اين رو «بركه» مى‌گويند كه، آب مدتى طولانى در آن باقى مى‌ماند. [3]

[تَبَتَّلْ:]

«وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلًا»

«تَبَتَّلْ» از مادّه‌ «بَتْل» (بر وزن حتم) در اصل به معناى «انقطاع» است، و لذا به مريم‌ «بتول» گفته شده؛ چرا كه هيچ همسرى براى‌

[1]. مؤمن، آيه 37 (ج 20، ص 118)؛ مسد، آيه 1 (ج 27، ص 448)

[2]. نوح، آيه 28 (ج 25، ص 98)

[3]. اعراف، آيه 54 (ج 6، ص 246)؛ رحمن، آيه 78 (ج 23، ص 197)؛ ملك، آيه 1 (ج 24، ص 326)