نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 78
كفر باز گردد، هرگز ضررى بدين خدا نمىزند:
زيرا خداوند دين خود را بىيار و ياور نخواهد گذاشت.
(فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ): بزودى خداوند قومى مىآورد كه خدا آنها را دوست دارد و آنها نيز
خدا را.
(أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرِينَ): قومى كه بر مؤمنان رحم آورند و نسبت بكافران سختگير باشند.
«اذله» از «ذلّ» بمعناى نرمى است نه از «ذُلّ» بمعناى خوارى.
ابن عباس گويد: اينها مردمى هستند كه براى اهل ايمان مانند پسر نسبت
به پدر و بنده نسبت بمولى و براى اهل كفر، مانند درندگان نسبت به شكار خود هستند.
(يُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ):
براى اعلاى دين و عزت بخشيدن آن، جهاد مىكنند(
وَ لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ): در جهاد و طاعات خود از
سرزنش كسى نمىترسند. در اينست كه اينها چه كسانى هستند، اختلاف است. برخى گويند:
مقصود ابو بكر و سپاهيان اوست كه بعد از پيامبر با آنهايى كه مرتد شده بودند، جهاد
كردند. اين قول از حسن، قتاده و ضحاك است.
سدى گويد: مقصود انصار است. مجاهد گويد: مقصود اهل يمن است. پيامبر
فرموده: اهل يمن كه دلهايى نرمتر و رقيقتر دارند بسوى شما آمدند. ايمان و حكمت از
يمن است. عياض بن غنم اشعرى مىگويد: هنگامى كه اين آيه نازل شد، پيامبر به ابو
موسى اشعرى اشاره كرد و فرمود: آنان قوم اين مرد هستند. برخى گفتهاند: مقصود
ايرانيان است. در روايت است كه پيامبر گرامى اسلام را از اين آيه، سؤال كردند. او
دست خود را بر دوش سلمان زد و فرمود مقصود، اين مرد و هموطنان اوست. عمار و حذيفه
و ابن عباس گويند مقصود على ع و اصحاب اوست كه پس از پيامبر با بيعت شكنان جنگ جمل
و ستمكاران جنگ صفين و خوارج نهروان جنگيدند از امام باقر و امام صادق ع نيز چنين
روايت شده است مؤيد اينكه مقصود على ع است، اين است كه پيامبر على را بهمان صفتى
وصف ميكرد كه در اين آيه، آمده است. هنگامى كه او را براى فتح خيبر مأمور كرد،
فرمود
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 78