بيان آيه 70- 71

قرائت‌

ان لا تكون: ابو عمرو و حمزه و كسايى به رفع و ديگران به نصب خوانده‌اند.

رفع آن بنا بر اين است كه «ان» مخفف «انّ» و اسم آن ضمير محذوف باشد و «حسبوا» را به معناى «علموا» گرفته‌اند. در اينصورت در نگارش بايد «نون» نوشته شود. نصب آن بنا بر اين است كه «ان» ناصبه باشد و در اين صورت «حسبوا» به معناى «علموا» نيست و «نون» در نگارش ساقط ميشود[1].

لغت‌

هوى‌: ميل به جانب چيزى كه سزاوار نيست «تهوى»: ميل مى‌كند. فرق هوى و شهوت اين است كه شهوت به مدركات حسى تعلق مى‌گيرد مثل شهوت طعام ولى هوى بمدركات غير حسى.

حسبان: گمان. «حسبوا»: گمان كردند.

فتنة: در اينجا كيفر. اصل معناى آن آزمايش است.

اعراب‌

لقد: لام قسم فريقاً: در هر دو مورد مفعول به است.

ابو على فارسى گويد: افعالى هستند كه بر قطع و يقين دلالت دارند مثل «علم» و افعالى هستند كه بر شك و ظن و حالات غير ثابت ديگر مثل ترس و طمع و ... دلالت دارند. در اين ميان افعالى هم هستند كه گاهى بمعناى افعال اول هستند و گاهى بمعناى افعال دوم. مثل «حسب» و «ظن» و «زعم».

بعد از افعالى كه به معناى علم و يقين هستند «انّ» در مى‌آيد مثل:

[1]- اين قاعده در رسم الخط قرآن رعايت ميشود.