نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 110
بملاحظه دو نوع نعمت ظاهر و نعمت باطن باشد.
چنان كه مىفرمايد:(وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ
ظاهِرَةً وَ باطِنَةً) (لقمان 20: نعمتهاى ظاهر و باطن خود را بر
شما ارزانى داشت) حسن گويد: منظور از «يدان» قوت و قدرت است. يعنى: بر خلاف گفتار
يهود كه معتقدند دست خدا از عذاب آنها كوتاه است، او بر عذاب و ثواب، قدرت و قوت
دارد.
(يُنْفِقُ كَيْفَ يَشاءُ): هر گونه و نسبت بهر
كس بخواهد، انفاق مىكند و از هر كه بخواهد منع مىكند، زيرا انفاق را از روى تفضل
انجام مىدهد و بايد از روى مصلحت باشد.
(وَ لَيَزِيدَنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ
رَبِّكَ طُغْياناً وَ كُفْراً): نازل شدن قرآن مجيد بر تو،
بر سركشى و كفر بسيارى از آنان خواهد افزود. افزايش كفر آنها بخاطر اين است كه هر
حكمى از خداوند بر پيامبرش نازل شود و به اطلاع آنها برسد، انكار مىكنند و افزايش
سركشى آنها به خاطر تجاوز از حد است. مثل اينكه واعظى بگويد:
- تو را موعظه كردم، و موعظه من موجب بدبختى تو شد و بر بدى و گمراهى
تو بخاطر اطاعت نكردن- افزود.
(وَ أَلْقَيْنا بَيْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى يَوْمِ
الْقِيامَةِ): ما در ميان يهود و نصارى تا روز قيامت، دشمنى و كينه انداختيم. اين
معنى از حسن و مجاهد است. برخى گويند: مقصود فقط يهود است، تفسير اين جمله را در
اول سوره بيان كرديم.
(كُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ): حسن و مجاهد گويند: يعنى هر چه آتش جنگ را بيفروزند، خداوند خاموش
خواهد كرد.
در اين آيه، دلالت و معجزهاى است، زيرا خداوند خبرى داده است كه بر
طبق آن عمل كرده. يهوديان، در ميان مردم حجاز بقدرت و شوكت، شناخته شده بودند. تا
آنجا كه قريش از آنها كمك مىگرفت و دو قبيله اوس و خزرج براى هم پيمان شدن با
آنان بر يكديگر سبقت مىگرفتند. لكن خداوند متعال آنها را منكوب ساخت. پيامبر
يهوديان بنى النضير و بنى قينقاع را تبعيد و يهوديان بنى قريظه را قتل عام و
يهوديان خيبر را تار و مار و يهوديان فدك را مغلوب كرد و ساكنان وادى القرى به او
ايمان آوردند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 110