نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 202
كه: اينك مردم كافر از دين شما مايوس شدند.
خداوند خوف از كفار را از دل مردم مسلمان بر مىدارد و كفار را از باطل شدن اسلام،
دچار ياس مىسازد. به آنها مىفهماند كه وعده حق فرا رسيده و دين خدا غالب گشته
است. چنان كه فرموده بود:(لِيُظْهِرَهُ عَلَى
الدِّينِ كُلِّهِ) (توبه 33 فتح 28: خداوند او را بر هر دينى غالب
مىسازد) دين نام هر چيزى است كه خداوند بوسيله آن پرستيده شود و مردم را فرمان
داده است كه بآن قيام كنند. مقصود از ياس كفار، اين است كه ديگر طمعى از دين اسلام
و اينكه پيروان آن رهايش كرده، بسوى شرك روى آورند، ندارند. اين معنى از ابن عباس
و سدى و عطاست. مجاهد و ابن جريح و ابن زيد گويند: منظور از «اليوم» روز عرفه از
حجة الوداع است. آن روز همه عرب، در اسلام داخل شده بودند. آن روز جمعه بود و
هنگامى كه پيامبر به اطراف خود نظر افكند جز مسلمان يكتا پرست احدى نديد. ديگر عربستان
از لوث شرك، پاك شده بود.
(فَلا تَخْشَوْهُمْ): به مؤمنان دستور مىدهد كه
نبايد بترسند كه اهل كفر بر اسلام غالب آيند و مسلمانان را شكست دهند و آنها را از
دينشان باز گردانند.
(وَ اخْشَوْنِ): لكن از من بترسيد كه اگر
مخالفتم كنيد و مرتكب گناه شويد، كيفر من شما را فرو مىگيرد. اين معنى از ابن
جريج و ديگران است.
(الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ):
در اين باره گفتهاند: اقوالى است.
1- يعنى امروز بوسيله قرآن و بيانات آن واجبات، حدود، حلال و حرام
خود را براى شما كامل ساختم. ديگر نه چيزى افزوده مىشود و نه از راه نسخ، چيزى
كاسته.
آن روز، روز عرفه سال حجة الوداع بود. اين قول از ابن عباس و سدى و
مختار جبايى و بلخى است. گويند: بعد از اين آيه، آيهاى در باره واجبات و حليت و
حرمت، نازل نشد و 81 شب بعد پيامبر خدا از دنيا رفت.
اعتراض مگر دين خدا قبل ناقص بود كه خداوند در روز عرفه آن سال،
كاملش گرداند؟!
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 202