كلمه را از «كل» گرفته است چه كلاله ميت، در حقيقت كل بر ورثه مى‌شوند. حسين بن مغربى مى‌گويد: اصل اين كلمه بمعنى پشت (از اكل) است. عرب مى‌گويد:

«و لانى فلان اكله» يعنى مرا پشت سر گذاشت. عرب وقتى كلمه كلاله را بكار مى‌برد از آن جمله نسب و وراثت، اراده مى‌كند. عامر بن طفيل گويد:

يعنى: اگر چه من از قبيله عامر هستم و در اين قبيله اصالت دارم، ولى قبيله من بمن از راه وراثت، سيادت نبخشيده است. خداوند امتناع دارد كه من بوسيله پدر و مادر، شانى و مقامى پيدا كنم (بجاى «عن كلاله» عن وراثة روايت شده است).

زيادة بن زيد عذرى مى‌گويد:

يعنى: من بزرگى قديم را از راه وراثت، بدست نياورده‌ام و ضعف و سستى از جانب آنان كه بعد آيند، دامنگير من نشده است.

اعراب‌

نصب كلاله بنا بر مصدر بودن است كه جانشين حال شده. «كان» فعل تام است و جمله «يورث كلالة» صفت رجل است يعنى: «اگر مردى يافت شود كه ارث او به نسب كلاله‌اى برسد» عامل حال «يورث» است و ذو الحال ضمير مستقر در آن است. ممكن است نصب كلاله باعتبار بودن خبر براى «كان» و كان فعل ناقص باشد. زجاج گويد:

كسى كه «يورث» (بكسر راء) قرائت كرده، كلاله را مفعول مى‌گيرد و كسى كه «يورث» (بفتح راء) قرائت كرده، كلاله را حال مى‌گيرد.

«غير مضار» حال است «وصية» مصدر منصوب است يعنى: «يوصيكم اللَّه بذلك وصية.»

مقصود

خداوند شوهران را مخاطب ساخته مى‌فرمايد: