بيان آيه 12

قرائت‌

بنا به روايت شواذ، حسن «يورث» را به كسر راء خوانده است و عيسى بن عمر ثقفى «نورث» به تشديد راء قرائت كرده است و حسن نيز قرائت كرده است: «غير مضار وصية» به اضافه «مضار» به «وصيت» «يورث» (بفتح راء و كسر راء) و «يورث» (بفتح را و تشديد آن) از ماده «ورث» هستند اولى از باب افعال و دومى از باب تفعيل است و هر دو از افعالى هستند كه احتياج بدو مفعول دارند و هر گاه بصيغه معلوم قرائت شوند يكى از مفعولهاى آنها محذوف است يعنى «يورث وارثه ماله» (بارث مى‌دهد مال خود را بوارث خود) نه تنها حذف يك مفعول جايز است بلكه گاهى هر دو مفعول هم حذف مى‌شود مثل:

يعنى: بكدام كتاب يا بكدام سنت، محبت ايشان را بر من ننگ ديده و ننگ مى‌پندارى. فعل «تحسب» هر دو مفعولش حذف شده است.

اگر «غير مضار وصية» (باضافه) بخوانيم معنى آن اين است كه: از جهت وصيت، يا هنگام وصيت، ضرر زننده نباشيد، چنان كه طرفه گويد: «بضة المجرد» يعنى نرمى پوست در موقع تجرد و چنان كه گفته مى‌شود: «شجاع حرب و كريم مسألة» يعنى دلير در موقع جنگ و بزرگوار و صاحب كرم در موقع سؤال.

لغت‌

كلاله: اصل اين كلمه احاطه و فرا گرفتن است چنان كه «اكليل» سر را احاطه مى‌كند و «كل» عدد را فرا مى‌گيرد و كلاله، اصل نسب را كه از نسب پدرى و فرزندى است فرا مى‌گيرد و (منظور از آن خواهران و برادران ميت هستند) ابو مسلم، اين‌