نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 264
(سُنَنٌ)-
روشهايى است از خدا در امم پيشين كه چون پيامبر خود را تكذيب ميكردند خداوند آنها
را بيچاره و نابود ميساخت و آثار آنان را باقى نگه ميداشت تا موجب عبرت و پند ديگران
شود (از حسن و ابن اسحاق) و گفتهاند سنن يعنى امثال و نمونهها و مثلها (از ابن
زيد).
و بعضى گفتهاند: سنن يعنى امتها و سنت يعنى امت (از مفضل) و
گفتهاند يعنى اهل سنن.
و گفتهاند معنى آيه اينست كه براى هر امتى روش و طريقهاى بوده كه
متابعت آن كردهاند (از كلبى).
(فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُروا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ
الْمُكَذِّبِينَ)- يعنى سير در زمين كنيد و اخبار تكذيب كنندگان را و آنچه را بايشان
رسيده با ديده عبرت بنگريد تا پند گيريد و ديگر مثل اعمال آنها را تكرار منماييد و
همچون آنها را تكذيب و انكار پيامبر را مپوييد كه نمونه آن عذابها كه بر ايشان
فرود آمده بر شما نيز نازل شود.
مراد از مكذبين كسانى است كه بعث و نشر در قيامت و ثواب و عقاب آخرت
را انكار كنند كه خداوند در دنيا بنابودى و هلاك عذابشان كند و در آخرت بعذاب
دردناك دوزخ و ذلت بيمانند گرفتارشان نمايد.
(هذا)- اشاره است بقرآن.
(بَيانٌ لِلنَّاسِ)- يعنى دليل و بيانى است
براى همگى ايشان (از حسن و قتاده.) و گفتهاند اشاره است بقول خداوند (قد خلت من
قبلكم سنن) از ابن اسحاق و بلخى و طبرى.
(وَ هُدىً)- على بن عيسى گويد فرق بين
بيان و هدى اينست كه بيان روشن ساختن معنى چيزى است براى ديگرى هر چه باشد ولى
هدايت روشن ساختن طريق رشد و سعادت كه طرف بآن راه رود و براه گمراهى نرود.
(وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ)- و
اينكه فرموده اين بيان قرآن براى متقين است و با اينكه قرآن بيان و هدايت و موعظه
براى همه مردم ميباشد از اينروست كه تنها متقين هستند كه از آن بهره ميبرند و
بهدايتش هدايت ميگردند و از مواعظش پند ميگيرند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 264