بيان آيه 284

تفسير:

(لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ) تصرف و تدبير آسمانها و زمين از آن خداوند است زيرا بر آنها قدرت داشته و كسى كه آنها را خلق كرده و بوجود آورده است مالك آنها است و هر گونه تصرفى را در آنها بخواهد مى‌تواند انجام دهد.

(وَ إِنْ تُبْدُوا ما فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ) و اگر شما آنچه در درون خويش داريد از اطاعت و معصيت خدا ظاهر و آشكار و يا پنهان نمائيد خداوند به آنها دانا بوده و مطابق آنها بشما پاداش مى‌دهد.

و بعضى گفته‌اند: يعنى شما گواهى خود را اگر ظاهر يا كتمان كنيد خداوند آن را ميداند و جزاى آن را بشما خواهد داد (ابن عباس و جمع ديگر.) و برخى گويند: اين جمله مربوط بتمام احكامى است كه در اين سوره ذكر شده است و خداوند كسانى را كه بخواهند با آنها مخالفت كنند ميترساند و جمعى معتقدند كه:

اين آيه به آيه‌(لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها) نسخ و ابطال شده است و در اين مورد روايت ضعيفى نقل كرده‌اند.

ولى اين قول درست نيست زيرا لازم مى‌آيد كه تكليف بمافوق توانايى، نخست جعل شده و سپس برداشته شده باشد در صورتى كه چيزى كه از توانايى خارج باشد اساساً معقول نيست كه جعل شود.

بنا بر اين، منظور از اين آيه اوامر و نواهى است كه در مورد اعتقادات و اراده‌ها و چيزهايى كه بر ما مخفى است مى‌باشد ولى امورى كه تكليف در مورد آنها صحيح نيست مانند وسوسه‌ها و چيزهايى كه در دل خطور ميكند و افكارى كه ترك آنها غير ممكن است بحكم عقل و سخن پيغمبر اكرم 6 اصلا آيه فوق بر آنها دلالت ندارد و بيان رسول‌