نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 212
اكرم 6 اين است كه فرمود: حكم چيزهايى كه
امت اسلام فراموش ميكنند و يا اينكه در درونشان پديد مىآيد برداشته شده است.
بنا بر اين ممكن است گفته شود: آيه دوم معنا و مقصود از آيه اول را
بيان كرده و اين پندار و توهم را از بين مىبرد كه: آنچه در دل خطور ميكند و يا
افكار درونى پديد آيد كه خارج از اختيار شخص است و خداوند كسى را مكلف به آنها
گرداند بر آنها مردم را كيفر كند.
(فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ) خداوند هر كه را بخواهد از فضل و رحمت خويش مىبخشد و هر كه را
بخواهد از آنهايى كه سزاوار كيفرند مطابق عدالت خود عذاب مىنمايد.
(وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ)
ابن عباس گويد: يعنى خداوند بر آمرزش و عذاب كردن توانا است.
ولى اين جمله عموميت داشته (و ميرساند كه خداوند بر تمام چيزها توانا
است) و سخن صحيح در مورد چيزهايى كه در دل خطور ميكند اين است كه «خداوند بر گناهى
كه در دل خطور ميكند كيفر نمىنمايد بلى اگر در دل تصميم بر گناه گرفت و بنا گذاشت
كه آن را انجام دهد خداوند براى خود تصميم و عزم كيفر ميكند زيرا آنهم كارى از
كارهاى قلب است ولى چون آن گناه را انجام نداده است بمقدار خود آن گناه، عذاب
نمىكند و اما درباره قصد و تصميم بر اعمال نيك و اطاعات تفضل خدا اينست كه مطابق
خود آن عمل نيك به او پاداش مىدهد.
چنان كه در روايات وارد شده كه هر كه انتظار نماز را داشته باشد تا
وقتى كه انتظار ميكشد پاداش آن مانند اين است كه نماز را بخواند و البته اين نعمتى
از نعمت هاى خداست كه به بندگانش لطف كرده است.
مناسبت اين آيه با آيات پيش
در اين كه مناسبت اين آيه با آيات قبل چيست؟ سه قول گفته شده است:
1- پس از آنكه در آيات پيش احكام و دستوراتى را بيان كرد در اين آيه،
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 212