نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 123
2- خداوند آن چنان نمرود را در برابر عظمت
ابراهيم خوار و سبك و كوچك كرد كه ديگر نتوانست سخنى بگويد و سؤالى نمايد.
(وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ)- خداوند جمعيت ستمكار را هدايت نميكند به اينكه آنان را در كارها و
خواستهاى فاسد خود كمك نمينمايد.
بعضى گويند معنى آيه اينست كه خداوند آنها را در محاجه با انبياء و
اولياء كمك و يارى نميكند آن چنان كه خود انبياء و پيامبران را كمك ميكند.
بعقيده بعضى ديگر، معناى «لا يهدى» اينست كه خداوند آنها را از لطف و
تأييد و توفيق خود بهرهمند نميسازد وقتى بداند كه بحال آنان ديگر سودى ندارد.
بعضى هم «لا يهدى» را بمعناى اينكه: خدا آنها را به بهشت راهنمايى و هدايت
نميكند گرفتهاند.
اين آيه با آيه:(وَ أَمَّا ثَمُودُ
فَهَدَيْناهُمْ) يعنى و اما ثمود را پس هدايت كرديم منافات ندارد. زيرا ما قبلا
معانى هدايت و صورتها و اقسام آن را در ذيل آيه كريمه(يُضِلُّ بِهِ كَثِيراً وَ يَهْدِي بِهِ كَثِيراً)
بيان كرديم.
و گفتيم كه بعضى از صورتهاى هدايت عام است و شامل همه مكلفين و بعضى
مخصوص مؤمنان است.
ضمناً از اين آية استفاده ميشود كه معارف و عقائد، ضرورى و بديهى
نيستند زيرا اگر چنين بودند نياز به استدلال و احتجاج در اثبات صانع نبود و نيز از
اين آيه ميتوان استفاده كرد كه تقليد و پيروى كوركورانه غلط، و دنبال استدلال رفتن
صحيح و نيكو است.
استفاده سوم ما از آيه اينست كه خدا را از راه افعال و آثارش كه از
غير خدا ساخته نيست شناختهايم.
در تفسير ابن عباس چنين آمده است: خداوند بر نمرود پشهاى را مسلط
كرد روى لب نمرود نشست و گزيد نمرود خواست با دست پشه را دور كند پشه به بينى
نمرود رفت و از آنجا به مغزش رسيد و چهل شب او را عذاب و آزار ميداد تا هلاك شد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 3 صفحه : 123