دليل:

لبد، ممكن است مفرد بر وزن زمّل و جبّا باشد و ممكن است جمع لا بد باشد، و امّا قول خدا( فَكُّ رَقَبَةٍ أَوْ إِطْعامٌ‌)، ابو على گويد مقصود در آن و ما ادريك ما اقتحام العقبه فك رقبه او اطعام، يعنى اقتحام آن يكى از اين دو تا است يا اين قسم از كارى است تقرّب و نزديكى بحق ميآورد پس اگر اين تقدير را نكردى و كلام را بر ظاهر خودش گذاردى معنايش چنين ميشود.

العقبه فك رقبه و حال آنكه عقبه فك نيست بعلّت اينكه آن عين است و فك رقبه حدث است و خبر سزاوار است كه در معنى مبتداء باشد و مانند آنست قول خدا،( وَ ما أَدْراكَ مَا الْحُطَمَةُ نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ)، يعنى حطمه نار اللَّه است، و مثل آنست،( وَ ما أَدْراكَ ما هِيَهْ نارٌ حامِيَةٌ) و همين طور قول خدا،( وَ ما أَدْراكَ مَا الْقارِعَةُ)، يوم يكون كالفراش المبثوث، و معناى القارعه يوم يكون الناس، زيرا القارعه مصدر است پس اسم زمان خبر از آنست، پس اين جمله‌ها از ابتداء و خبر تفسير اين چيزهايى است كه ذكرش مقدّم شد از اقتحام عقبه و حطمه و قارعه، چنانچه قول خداى تعالى،( لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ‌) تفسير وعده خداست، و قول او( فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ) معنايش، فلم يقتحم است و وقتى لا بمعناى لم باشد لازم نميآيد تكرار آن چنانچه با لم تكرار لازم نميآيد، پس اگر در جايى مثل،( فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّى‌) تكرار شد، پس آن مانند تكرار لم در قول خدا( لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا) است.

و قول خدا( ثُمَّ كانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا)، يعنى ميباشد مقتحم عقبه و