الى مثل الى م 7- على مثل على م 8- حتّى مثل حتى م.

بصير جامع علوم نحوى گويد:( عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ‌) بدل از عمّ نيست زيرا اگر بدل باشد هر آينه لازم ميشود ما تكرار شود براى اينكه حرف جرّى كه متّصل بحرف استفهام وقتى بر گشت نمود با حرفى كه با آن استفهام شد، بر ميگردد مثل گفته تو بچه قدر و اندازه لباس خريدى آيا به بيست درهم يا به سى درهم جايز نيست به بيست گفته شد بدون همزه پس وقتى چنين شد مثل قول او( (عَنِ النَّبَإِ)) متعلّق بفعل ديگرى ميشود غير اين فعل ظاهر (كه يتساءلون) باشد.

معنى:

((عَمَّ يَتَساءَلُونَ)) مفسّرين گفتند. هنگامى كه رسول خدا 6 مبعوث گرديد و ايشان را خبر بتوحيد و يكتايى خداى تعالى و به زنده شدن بعد از مرگ داد و بر ايشان قرآن تلاوت نمود. مشركين در ميان خود شروع به سؤال و جواب كردند و يعنى بطريق انكار و تعجّب از خودشان ميپرسيدند. و ميگفتند محمّد چه چيز آورده و چى بر او نازل شده پس خداوند تعالى نازل فرمود( (عَمَّ يَتَساءَلُونَ)) يعنى از كدام چيز از هم ميپرسيد.

زجاج گويد: لفظ، لفظ استفهام و مقصود بزرگداشت قصّه است- چنانچه مى‌گويى وقتى شأن و مقام زيد را تعظيم كردى زيد كيست و كدام است (يا وقتى مقام او را بزرگ داشتى مى‌گويى كدام چيز را زياد كردى) سپس ذكر فرمود كه سؤال و جواب و پرسشهاى آنها از چيست و گفت‌( (عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ)) و آن قرآن است. يعنى خبرى كه مقامش بزرگ است زيرا خبر از توحيد و تصديق پيامبر 6 و خبر از آنچه جايز و آنچه‌