نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 215
جبائى گويد: آن از زرديست براى اينكه آتش
زرد رنگ است.
((وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ)) در
اين روز واى بر حال تكذيب كنندگان از آتشى كه اينست صفت آن.
((هذا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ وَ لا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ)) اين روزيست كه كفّار سخن نميگويند و بايشان اجازه نميدهند تا عذر
خواهى كنند.
بعضى گفتهاند: در معناى آن دو قولست (اوّل) اينكه ايشان- سخنى
نميگويند كه بحالشان فايده داشته باشد. پس مثل اينكه اصلا حرفى نميزنند (دوّم)
اينكه در قيامت پاسگاههايى هست كه در بعضى از آنها حرف ميزنند و داد خواهى ميكنند
و در بعضى از آنها هم بر دهانهاى آنان مهر خموشى زده و تكلّم نميكنند.
قتاده گويد: مردى نزد عكرمه آمد. و گفت آيا ديدهاى قول خداى تعالى( (هذا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ)) را
و باز قول او را( (ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ عِنْدَ رَبِّكُمْ
تَخْتَصِمُونَ)) پس شما در روز قيامت در نزد پروردگارتان داد خواهى ميكنيد پس عكرمه
گفت در آن روز موقف و پاسگاههائيست. كه در بعضى از آنها سخن ميگويند و داد خواهى
ميكنند. سپس مهر بر دهان آنها زده و دست و پاى ايشان بسخن آيد. پس در اينموقع است
كه آنها سخن نميگويند. نحويها اجازه دادهاند(
(هذا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ)) بنصب خوانده شود بنا بر
اينكه آن اشاره بجزاء باشد نه اشاره بيوم و قول او (فيعتذرون) مرفوع است بنا بر
اينكه عطف بر قول او( (وَ لا يُؤْذَنُ لَهُمْ)) باشد. و تقدير آن (فلا يعتذرون)- پس اعتذار نميجويند.
و اگر گفته شود: فلا يعتذروا پس منصوب باشد هر آينه معنايش اين
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 215