آن را خدا اراده كند و البتّه امر خدا رسيده بآنچه او اراده نموده پس مفعول حذف شده است.

اعراب:

(وَ اللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ‌) مبتداء است و خبرش محذوف است براى دلالت كلام بر آن پس وقتى حذف تمام جمله جايز باشد حذف بعض آن جايز است و در صفت نيز آمده اگر چه كم باشد مثل قول خدا:( وَ أُوتِيَتْ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ) (تؤتاه) كه اين جمله حذف شده است.

تفسير:

خداوند سبحان پيغمبرش فراخواند و گفت:( يا أَيُّهَا النَّبِيُ‌) سپس امّتش را خطاب فرمود و گفت:( إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ) حسن و غير او گويند براى اينكه پيغمبر 6 آقاى مقدّم است، پس وقتى ندا كرده شد و مخاطب شد بخطاب جمع امّتش داخل اين خطابند.

جبائى گويد: تقديرش اينست اى پيغمبر بگو بامّت خود وقتى زنهاى خودتان را طلاق گفتيد پس بنا بر اين پيامبر 6 خارج از حكم است.

و بنا بر قول اوّل حكم او در امر طلاق حكم امّت اوست و اجماع و اتّفاق هم بر اين منعقد شده است و مقصود اينكه هر گاه تصميم گرفتيد كه زنهاى، خود را طلاق گفته و متاركه نمائيد.

مانند قول خداى سبحان‌( إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ) هر گاه به نماز ايستاديد و قول او( فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ‌) هر گاه تلاوت قرآن نموديد( فَطَلِّقُوهُنَ‌)