نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 375
وحى- بمعنى آنست كه مخفيانه معنايى در روان
انسان القاء شود، ولى بمنزله علم شده است براى آنچه كه فرشته از سوى خداوند به
پيامبرى از انسان القاء ميكند، و از اين ريشه است قوله (وَ
أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ) يعنى: خداوند ارشادهايى را به
زنبور عسل الهام فرموده است.
قوة- عبارت است از نيرو و قدرت، و اصل معناى آن شدت است.
مرة- مره در اصل بمعنى شدت بافت است، و سپس مرة بمعنى قدرت آورده شده
است، بنا بر اين (مرة، قوة، شدة) از نظر معنى مانند يكديگرند.
افق- عبارتست از كرانه آسمان و جمع آن آفاق است، و اطراف زمين آفاق
ناميده شده است چون كرانه زمين همجوار و شبيه كرانه آسمان است، شاعر در معناى اول
گفته است:
(أخذنا
بآفاق السماء عليكم
لنقا قمراها و النجوم الطوالع)
و امرؤ القيس در معنى دوم سروده است:
(لقد
طوقت فى الآفاق حتى
رضيت من الغنيمة بالإياب)
تدلّى- عبارتست از فرود آمدن و امتداد يافتن در جهت سفلى، گفته
ميشود: (ولاه صاحبه فتدلى).
قاب- و قاب و قيب، و همچنين قاد و قيد عبارتست از اندازه هر چيز.
اعراب آيات:
(هُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلى)
مبتداء و خبر و در موضع حال است، فراء گفته: معطوف است بر ضمير در استوى يعنى:
(استوى جبرئيل و النبى بالأفق الأعلى) و تقدير ميشود (استوى هو و هو) حسن گفته است
علت آنست كه هو تكرار نشود و شعرى انشاد كرده است:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 375