و بعضى بين فقير و محروم فرق گذاشته‌اند، كه گاهى مردم او را محروم ميسازند كه چيزى به او نميدهند، و گاهى خودش با ترك سؤال خويشتن را محروم ميسازد، پس هر گاه سؤال كرد و به او چيزى ندادند، از آن كسانى نيست كه خود را با ترك سؤال محروم كرده باشند، بلكه ديگران او را محروم ساخته‌اند، اما اگر سؤال نكرد خودش موجب حرمان خويش شده است، و مردم او را محروم نكرده‌اند.

(وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ) يعنى در زمين راهنماييها و برهانهاى روشنى وجود دارد.

(لِلْمُوقِنِينَ) براى آنان كه توحيد الهى را بطور تحقيق ميدانند، و اينكه تنها موقنين را بيان كرده است چون اينان هستند كه در آيات الهى دقّت ميكنند و براى آنان بموجب دقت در اين آيات علم حاصل ميشود، و آيات زمين عبارتست از آنچه در آنست از انواع مخلوقات و كوه‌ها و درياها و گياهان و درختان، كه همه اينها دلالت بر كمال قدرت و حكمت الهى دارند، شاعر عرب گفته است:

يعنى: (در هر چيزى براى خدا دليلى وجود دارد كه انسان را به وحدانيّت او راهنمايى مى‌كند).

(وَ فِي أَنْفُسِكُمْ) يعنى در وجود خودتان نيز آيات و نشانه‌هاى وجود دارد كه دلالت بر وحدانيّت خداوند دارد.

(أَ فَلا تُبْصِرُونَ) يعنى آيا نمى‌بينيد كه خودتان از حالى بحال ديگر تغيير مى‌يابيد، و از صفتى به صفت ديگر انتقال مى‌يابيد، زيرا اول نطفه بوديد، سپس زندگى يافتيد، سپس بصورت طفلى رشد كرديد، آن گاه جوان شديد، آن گاه به سن پيرى ميرسيد، آيا اين تغيير و تبديل‌ها شما را راهنمايى نميكند كه اين آفرينش سازنده‌اى دارد، كه خلقت او را تدبير نموده، و گرداننده‌اى دارد كه‌