نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 305
نميشود، مگر آنكه بگوئيم: من الليل متعلق
است بفعل محذوفى كه يهجعون بر آن دلالت ميكند، همانگونه كه در (إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ) و در
(كانُوا فِيهِ مِنَ الزَّاهِدِينَ) گفته
شده است.
(وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ)
حسن گويد: اينان تا سحر به نماز خواندن ميپرداخته و سپس در سحر به استغفار مشغول
ميشدهاند.
حضرت صادق (ع) ميفرمايد: سحر در نماز وتر هفتاد بار استغفار
ميگفتهاند.
از مجاهد و مقاتل و كلبى روايت شده است يعنى: اينان سحرها نماز
ميخواندهاند، زيرا نمازى كه سحرها ميخواندهاند نوعى طلب آمرزش است از سوى آنان
آن گاه خداوند از صدقاتى كه ميدادهاند ياد كرده ميفرمايد:
(وَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ) از ابن عباس و مجاهد نقل شده است سائل يعنى كسى كه از مردم درخواست
ميكند، و محروم كسى است كه درخواست كرده و به او چيزى ندادهاند.
قتاده و زهرى گفتهاند محروم كسى است كه عفيف است و از كسى درخواست
نميكند.
ابراهيم نخعى گويد: محروم كسى است كه سهمى در غنيمت جنگى نداشته است.
و در اصل محروم كسى است كه روزى او با ترك سؤال يا از دست دادن مال
يا ويرانى باغ و زراعت، يا سقوط سهم از غنيمت جنگى از او سلب شده است، زيرا انسان
با اين راهها فقير ميگردد.
و اراده پروردگار از كلمه (حق) آن ديون لازمه از زكات و غيره است، يا
آنچه كه مردم با ايثار و به اختيار خود بر خويشتن قرار دادهاند.
شعبى گويد: من نتوانستم معنى محروم را درك كنم.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 305