نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 262
1- اينكه عرب به مفرد و جمع مانند تثنيه امر
مىكند، و به يك مرد مىگويد: قوما و اخرجا، و از حجاج نقل شده است كه مىگفته
است: (يا حرّسى اضربا عنقه) كه منظور اضرب است[1].
فراء گويد: از يك عرب شنيدم كه مىگفت: (ويلك ارحلاها).
و بعضى از اعراب براى من شعرى بدين گونه انشاء كرد:
(فقلت
لصاحبى لا تحبسانا
بنزع اصوله و اجتز شيحا)
و ابو ثروان براى من انشاد كرد:
(فان
تزجرانى يا ابن عفان انزجر
و ان تدعانى احم عرضا ممنعا)
فراء گويد: بنظر من علت آوردن تثنيه براى مفرد و جمع آن است كه
كمترين ياران انسان دو چيز است كه شتر و گوسفند باشد، و همين طور همراهان حد اقل
سه نفر مىباشند، و لذا كلام فرد طبق دو ياورش جارى شده است، همانگونه كه مىبينيم
شعرا بيشتر سخن از دوست و معشوق به صورت تثنيه مىآورند امرؤ القيس شاعر عرب گفته
است:
(خليلىّ
مرّا بى على أم جندب
لنقضى حاجات الفؤاد المعذّب
فانّكما ان تنظرانى ليلة
من الدّهر تنقضى لدى أم جندب)
سپس مىگويد:
[1]- شايد منظور اضربوا به صيغه جمع باشد چون( حرّس) جمع است، و
شاهد بر سر اين است كه( اضربا) به صيغه تثنيه براى حرس كه جمع است آمده است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 262