نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 103
اين صلح با مسلمين در آميختند و سخنان و
منطق آنان را شنيدند و اسلام در دلهايشان نفوذ كرد و در طول سه سال مردم بسيارى اسلام
آوردند، و با اسلام آوردن آنان تعداد مسلمين افزوده شد.
شعبى گويد: در جريان صلح حديبيه بيعتى انجام شد كه همان (بيعت رضوان)
است، و نيز نخيل خيبر اطعام شدند، و روميان بر ايرانيان پيروز گشتند، و مسلمانان
بخاطر پيروزى اهل كتاب كه روميان باشند بر مجوسيان شاد گشتند، زيرا اين پيروزى يك
پيشگويى بود كه در قرآن آمده بود: (انهم سيغلبون) و قربانيان به قربانگاه خود
رسيدند، و حديبيه چاهى است كه مىگويند آب آن تمام شده بود كه معجزه معروف نبوّت
در آن ظاهر گشت.
براء بن عازب گويد:
(شما فتح مكه را فتح مىدانيد، آرى فتح مكه فتح بود ولى ما فتح را
بيعت رضوان در روز صلح حديبيه مىدانيم، ما يكهزار و چهار صد نفر همراه پيامبر خدا
6 بوديم و حديبيه چاه آبى بود كه ما تمام آب آن را كشيديم بطورى كه در ته چاه
ديگر حتّى يك قطره آب هم باقى نماند، تمام شدن آب چاه بگوش حضرت رسيد، حضرت سر چاه
آمد و كنار آن نشست و ظرف آبى خواسته وضوء گرفت، آن گاه مضمضه كرده دعا خواند و آب
را در چاه ريخت، و ما و تمام مركوبهايمان را سيراب كرد).
و در حديث سلمة بن اكوع آمده است:
(حضرت همين كه دعا خواند و آب دهان در آن افكند آب چاه جوشيدن گرفت
هم خود سيراب شديم هم شتران و اسبان خود را سيراب نموديم).
و از محمّد بن اسحاق بن يسار از زهرى از عروة بن زبير از مسور بن
مخرمة[1].