نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 80
ايذان بمعنى: اعلان است.
معنى آيات:
((مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ)) آن
گاه خداوند استدلال فرمود كه هر كس، عبادتى انجام دهد براى خودش نموده، زيرا ثواب
اين عملش به خودش خواهد رسيد، و خاصيّتش براى او خواهد بود نه ديگرى.
((وَ ما رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ))[1] و
آوردن صيغه مبالغه ظلّام براى آن است كه خداوند ميخواهد كاملا نسبت ستمگرى به
بندگان را از خود دور كند، و با اينكه خداوند سر سوزنى نسبت بكسى ستم نميكند اينجا
صيغه مبالغه را بدو جهت بكار برده است.
1- كسى كه نيازى به ستم كردن ندارد، و ميداند ستمگرى زشت است اگر
اندكى هم ستم كند دربارهاش ميتوان گفت: كه او «ظلّام» يعنى بسيار ستم كننده است.
2- اين آيه در پاسخ كسى است كه خيال ميكند خداوند به بندگان ظلم
ميكند و بعضى از افراد را بجاى ديگرى بمكافات گناه ميرساند، و ثواب افراد را
بديگرى ميدهد.
((إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ)) آن
گاه خداوند اشاره مينمايد كه از وقت قيامت
[1] تفسير برهان ج 4 ص 113:( از ابراهيم بن ابى محمود روايت شده
كه از حضرت رضا( ع) پرسيدم آيا خداوند بندگانش را بر معصيت مجبور ميكند؟
فرمودند: نه خير بلكه آنان را مختار ميگذارد و مهلتشان ميدهد
كه توبه كنند گفتم آيا خداوند بندگانش را بر عملى تكليف ميكند كه طاقت آن را
نداشته باشند؟
فرمودند: خداوند چگونه چنين كارى ميكند با اينكه خودش
ميفرمايد(وَ ما
رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ)).
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 80