كه اصلا استحقاق وارد شدن به جهنّم را ندارند، و اصلا وارد جهنّم نميشوند[1] يا اينكه آيه مخصوص آنها است كه استحقاق جهنّم را داشته‌اند ولى از باب تفضّل عفو شده‌اند، و اصلا داخل جهنّم نشده‌اند، و نيز جايز است كه بگوئيم منظور از(وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ) يعنى: آنان را از اينكه هميشه در جهنّم بمانند حفظ كرده است، يا منظور آن باشد از اينكه آنان را بسبك كفّار عذاب كند حفظ نموده است.

((فَضْلًا مِنْ رَبِّكَ)) يعنى: خداوند اين نعمتها را از راه تفضّل و زياده بخشى بآنان عطا فرموده است، زيرا خداوند آنان را آفريده، و بر آنان نعمت فرموده، و عقل را بر آنان مسلّط ساخته، و آنان را مكلّف ساخته است و براى آنان آياتى كه دلالت بر وحدانيتش و نيكى عبادتها دارد بيان فرموده است و بدينوسيله استحقاق نعمتهاى عظيم يافته‌اند، زيرا سبب استحقاق نعمتها عبارتست از تكليف و اطاعت و اين نعمت بخششى از طرف پروردگار فضل است.

((ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ)) يعنى: اين معنى دست يافتن بخواسته بزرگى است.

((فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ)) يعنى: قرآن را بر زبانت آسان نموديم، بنا

[1] بنظر مترجم جواب اين اشكال آنست كه اثبات شى‌ء نفى ما عدا نميكند« وقيهم عذاب الحميم» يعنى خداوند متّقين را از عذاب جهنّم حفظ مى‌كند منافات ندارد كه بعضى گناهكاران هم پس از مدّتى از عذاب آتش نجات يابند، و نيز طبق صريح آيه شريفه( وَ إِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وارِدُها) همگى وارد جهنم خواهند شد و سپس كسانى نجات خواهند يافت( ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ ...) بنا بر اين جواب مرحوم طبرسى خالى از اشكال نيست.