نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 58
مىگردد و مقصود چنين مىشود كه: شما بر
عليه خداوند نمىتوانيد گمراه كنيد مگر آن را كه چشنده دوزخ است، چنان كه گفته
مىشود هلاك كنندهاى نمىتواند كسى را بر خدا هلاك كند، و فلانى سود مىكند بر
فلانى و ضرر مىدهد بر فلانى.
(وَ ما مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ) (و
نيست از ما مگر براى اوست مقام معلومى) اين سخن «جبرئيل» به پيغمبر 6 است و برخى
گفتهاند: اين سخن، گفتار فرشتگان است و در اين صورت چيزى در تقدير است كه مقصود
چنين مىباشد: نيست از ما گروه فرشتگان فرشتهاى، مگر براى اوست مقام معينى در
آسمانها كه خدا را در آن عبادت مىكند.
برخى گفتهاند منظور از (مقام معلوم) اندازه معينى مىباشد كه در آن،
از امر و دستور خداوند تجاوز نمىكند چنان كه صاحب مقام از مقام معين خود تجاوز
نمىكند.
پس چگونه جايز است عبادت شود آن كه به اين صفت بوده و بنده آفريده
شده مىباشد.
(وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ) (و
همانا ما صف كشندگانيم) در حول عرش و منتظر امر و نهى خداوند هستيم.
و برخى گفتهاند: ما ايستاده و براى نماز صف كشندهگانيم. «كلبى»
گويد: صفهاى فرشتگان در آسمان مانند صفهاى مردم است در زمين.
«جبائى» گويد: كشندگانيم با بالهاى خود براى اين كه خدايمان را
تسبيح و عبادت كنيم.
(وَ إِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ) (و
همانا ما تسبيح كنندگانيم) يعنى نماز گزارده و منزه ميداريم خداوند را از آن چه
لايق او نمىباشد، و لذا گفته مىشود:
(فرغت من سبحتى) يعنى از نماز خودم فارغ شدم، چه اين كه در نماز
تسبيح كرده ميشود خداوند متعال و تعظيم مىگردد. و (مسبحون) عبارتند از
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 58